Kitab Layang Muslimin-Muslimat
Kecap Bubuka
Ta’awudz minangka pangraksa lengkah
Ngajagi diri ngaraksa manah
Neneda urang ka Alloh Jalla Jalalah
Tina sagala pangrorobeda syetan anu rongkah
Nu jadi bibit rurujit indung
rurusuh bapana salah
Nu salilana nuduhkeun kana
lampah salah
Tur resep migawe hal anu
gaflah
Nu nyandang laknat ti Alloh Nu
Maha Gagah
Mun manusa cilaka nurut tumut ka maranehna bari pasrah
Pasti maranehna ngarasa bungah
Tapi sabalikna mun manusa teu nurut tumut komo bari
pasrah
Pasti maranehna ngarasa teugenah pinuh kukasusah.
Ku kituna urang jaga, urang riksa ku kalimat ‘Auudzu Billah’
Bismillah jadi pamuka lengkah,
Dibarung kugerentes niat dina
manah,
Seja miharep ridho sareng
rohmah
Ti Alloh Nu Maha Gagah
Malah mandar lengkah hanteu gaflah
Tebih tina sagala lampah nu salah
Sagala nu nyolengkrah dina manah nu matak mawa tugeunah
Hayu urang bebenah
Tiiskeun pikir, lempengkeun
tekad sareng akidah
Luyukeun reujeung risalah nu
dicandak ku rosulillah
Ku ngalobakeun urang dzikir
sareng ibadah
Boh nu wajib atanapi nu sunah
Minangka bukti urang ngucapkeun dua kalimah syahadah
Nu mangrupakeun jangji pasini pasang subaya dina bayah
Nu ngait na ati sanubari, nu nyantel na hate, tur nyampay dina manah
syahadat tauhid minangka
jangji seja nguatkeun akidah
Syahadat rosul minagka pasini seja nyonto
Rosululloh saw. nu gaduh uswatun hasanah
Kalayan Dibuktikeun ku tekad
sareng lampah
Nu luyu reujeung Al-Qur’an
sareng As-Sunnah
Bari Ningkatna rasa mahabbah ku jalan urang muroqobah
Ngadeukeutkeun diri netepkeun lengkah
Hirup pinuh ku sadrah, pasrah bari sumerah
Wungkul dieusian ku ibadah
Supaya urang hirup betah- bumetah
Di tempat anu langgeng jaga bari genah merenah tur
tumaninah
Tur salamina aya dina limpudan ridho sareng hidayah Allohu Jalla
Jalalah.
Amin
ya alloh ya robbal’alamin
Hamdalah minangka tawis puji
Dikedalkeun ku lisan anu bijil
tina ati sanubari
Tawis syukur urang ka Gusti Nu
Maha Suci
Alloh Robbul ‘Izzaty
Nu salamina teu bosen ngalungsurkeun nikmat sareng rizqi
Ka sakumna makhluk nu aya dilangit sareng di bumi
Nu bedegong sombong oge nu salamina bakti tur gumati
Kum teu diwiji-wiji sadaya kabagi
Poma kufur ulah sampe ngancik
dina diri
Sabab kufur ngalantarankeun
benduna Gusti
Mun hirup kufur bakal Jauh
tina rizky
Bakal diparekkeun kana balahi
Di dunya kacingcirihi tur
tebih tina ridho Ilahy
Di akherat bakal nandangan
rugi
Bebendon Alloh kacangking
pasti
Na’udzubillahimin dzalik.
Iwal syukur nu kudu jadi tali paranti
Salamina kudu jadi hiasan diri
Pikeun bukti urang babakti
Ka Guti Nu Maha Suci Alloh Robbul ‘Izzaty
Sabab ieu tos jadi parentah
Gusti
Malah mandar manusa teu
nandangan rugi
Sabab syukur nu jadi sabab
tambihna rizqi
Rizki nu matak nayalametkeun
diri
Dina raraga seba raga bakti diri
Ridho Alloh kacangking pasti
Sabab ku syukur jadi jauhna balahi
Ku syukur hirup hamo kacingcirihi nandangan rugi
Boh di dunya oge jaga di
akherat alam nu langgeng abadi
Ngeusian syurga minangka
jangji ti Gusti Nu Maha Suci
Mugia urang kalebet ka
golongan jalmi-jalmi nu salamina syukur kana nikmat-nikmat nu dipaparin ku
Alloh Robbul ‘Izzaty.
Amin ya alloh ya
robbal’alamin
Sholawat miwah kawilujengan
Mugia salamina diwuwuhkeun ka sang panutan
Panutan nu janten suri tauladan
Panutan nu janten panutup lawang kanabian
Panutan nu nyandak risalah
kasalametan
Panutan nu nyampurnakeun
risalah pangeran
Panutan nu nyebor sagara
keusik kajahiliyahan
Ku cai kaislaman reujeung
kaimanan
Panutan nu maparin beja kabagjaan
Panutan nu salamina sieun umatna aya dina jurang
kacilakaan
Panutan nu namina seungit tug dugi ka akhir zaman
Panutan nu ngajarkeun arti kamanusaan
Anjeunna babar nyambuangkeun rahmat ka sakumna alam
Anjeunna lahir ngahiliwirkeun angin katiginan
Nyatana Kanjeng Nabi Muhammad saw. Nabi Akhiruz-zaman.
Teukalangkung
kulawargina nu dipikaheman
Teukakantun shohabatna nu
satia nyarengan
Nu rela toh pati jiwa raga
pinuh pangurbanan
Dina raraga najeurkeun cahaya
kaislaman
Sahingga hurung gumebyar
nepika akhir zaman
Oge teu kakantun urang salaku umatna nu ariman
Bari ngaestokeun sadaya kasunahan pikeun ngahontal
kabagjaan.
Amin ya alloh ya robbal’alamin.
Kiwari pamuka catur
Turiang jadi jarami
Minangka ngabakti ngaula
Ngaula
sanes bade ngabibisani
Ningkatkeun
ngelingan raga
Gaganti
payung nu leungit
Nu leungit
kalapa muntu
Tugenah taya pangais
Aisan repot ku budak
Daki ngabulen ka
diri
Rineka mangun siloka
Kabita
ku rahmat Gusti
Tibaheula
Nabi ngelingan
Nganti-nganti
jalma nu surti
Surtina
bari bakti gumati
Gumati ka Nu Maha Suci
Sucina risalah Pangeran
Pangeran Nu Maha Rohman
Rohman kanu Kafir
jeung nu Ariman
Nu Ariman bari
ngaestokeun Dawuhan
Dawuhan Rosululloh
oge Dawuhan Pangeran
Dawuhan Pangeran dina Al-Qur’an: “Duh
anaking jimat awaking poma maneh hirup di alam Dunya teh kudu “Tawaa
shaubil-Haqqi Wa Tawaa Shaubish-Shobri”. “silih asah, silih asih, silih
asuh, oge silih washiyatan dina kaireng katalingeuhan, dina Hak oge dina
kasabaran”.
Oge hidep oge kudu “Ta’aawanuu
‘Alal Birri Wat-Taqwaa, Wa Laa
Ta’aawanuu ‘Alal Itsmi Wal’Udwaan”.Malah mandar Ukhuwah
wathoniyyah, ukhuwah Insaaniyyah, Ukhuwah Islaamuyyah tiasa kabeungkeut,
tiasa nanjeur di alam Dunya anu fana tug dugi ka alam Aherat anu abadi teuaya
tungtungna. Amin ya alloh ya robbal’alamin.
Eling-eling dulur kabeh
Ibadah ulah campoleh
Beurang peuting ulah weleh
Bisina kaburu paeh
Sabab urang
bakal mati
Nyawa
dipundut ku gusti
Najan raja nyakrawati
teu bisa
nyingkirkeun pati
Karasana keur sakarat
Nyerina kaliwat-liwat
Kana ibadah diliwat
Tara ngalakukeun sholat
Kaduhung
kaliwat langkung
Tara
nyembah ka Yang Agung
Sakarat
nyeri kalangkung
Jasadna teu
meunang embung
Ti
Nu Nyusun Nyarungsum
Abdikal Faqir ilaa
Ridholloh
Wangsa Susena Ali-Qosimy
As-Subangy, S.Pd.I
peujeuh Ti nu
Nyusun Nyarungsun
Assalamu’alaikum
warohmatullohi wabarokaatuh
Eusi ieu susunan seratan “Kitab Layang
Muslimin-Muslimat” kenging nganggit Mama
Asep Martawijaya anu kawitna Ti Garut Jawa Barat, nu ditarjamahkeun ku Mama M.
Tirta Hamali ti karawang. Ieu seratan sanes icaleun salineun, namung
kasanggakeun ka sugri nu leukeun, nungtik, ngulik turta napakuran, nu salajengna didamel bahan badantenan
dina riungan pangaosan.
Upami kapendak kalepatan atanapi kahilapan pamugi
enggal ngalereskeun. Anu nyusun nyarungsum ngahaturkeun sewu nuhun laksa keti
kabingahan, saupamina nu lepatna sareng nu dilereskeunna rengse ditungtik
diulik sareng ditaliti, oge ditafakuran. Manawi sareng manawi janten wasilah
atanapi cukang lantaran pikeun ngiatan katauhidan ka Alloh s.w.t. tauhid nu
murni beresih, henteu kaselapan ku rereged-rereged kokotor nu ngagunduk dina
qolbu. Oge mugia akhlak, akal pikiran sareng akidah katauhidan urang salamina
sumurup miraga sukma, ngawujud dina diri urang sadayana. Tur urang jadi jalma
nu taqwa ka Gusti Nu Maha Suci. Amin ya Alloh Ya Robbal ‘Alamin.
Rumaos nuju diajar, mugia ageing pangapunten-na ti
sadayana, boh bilih dina ieu susunan teh aya basa nu kirang kareka, aya seratan
nu teu kapaham, aya katerangan nu teu luyu reujeung ugeran. Sakali deui
hapuntenna nu kateda, da rumaos sanes ahlina.
Simkuriing oge nyuhun keun hapuntenna ka nu nganggit
ieu kitab, mudah-mudahan aranjeunna salamina aya dina rahmat panangtayungan
sareng karidhoan Alloh swt. kajurung ku hoyong ngalestarikeun ajaran karuhun
luluhur, nya simkuring wawantunan nyusun nyarungsum deui ieu kitab. Anu ieu
kitab the sadayana aya lima
jilid, ngan ku simkuring ayeuna sajilid. Mugia jilid nu sanesna tiasa
direngsekeun saenggalna. Manawi aya izin sareng ridho ti nu Maha Kawasa. Amin.
Mudah-mudahan salamina Alloh swt ngajembarkeun lawang
karidhoan pikeun urang sadayana. Amin.
Wassalamu’alaikum
warohmatullohi wabarokaatuh
Sidodadi, April 2007
Nu Nyusun
nyarungsum
Kitab Layang Muslimin-Muslimat [1]
Jilid ka Hiji
Bismillahirohmanirrohiim
Alhamdulillaahi
Robbil ’Alaamin Wash-Sholatu Was-Salaamu ‘alaa sayyidinaa Muhammadin wa ’Alaa
Aalihi wa Shohbihii Ajma’iin.
Mimiti jisim kuring nulis ieu kitab.
Ngalap berkah tina jenengan Alloh Ta’ala. Nu Maha Murah
di Dunya ka umatna sakabéh jeung nu asih di Akhérat ka umatna nu Mu’minin.
Ari rohmat nu Alloh Ta’ala kasalamatannana
turunna atas panutan urang kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. jeung ka para
shahabatna rawuh ka kulawargana sakabéh.
1. Wajib Ma’rifat Ka Alloh
Ta’ala [2]
Ari Ma’rifat [3] ka Alloh Ta’ala
téh wajib di sakabéh jalma mukallaf. Tegesna di Jalma nu geus akil baligh.
Éta wajib teumeunang henteu. Sabab, aya dawuhan kanjeng Nabi Muhammad
s.a.w.: أوال الدين معرفة الله تعالى Sundana: “Awal-awalna agama éta kudu
nyaho heula ka Alloh Ta’ala”[4].
Sababna pangna kudu nyaho heula téh,
supaya enggoning manusa ngalakonan ibadahna shah ditarima amal ibadahna ku Alloh
Ta’ala.
Sabab tadi ogé, ibadah téh kudu kalawan
elmuna, upama teu kalawan elmuna, maka batal, tegesna teu jadi. Samangsa-mangsa
teu jadi, tangtu moal aya mangfaatna pikeun di akhérat, ngan ukur keur di dunya
wungkul [5].
Tapi, dina hal elmu mangkahadé kaliru,
hartina elmu téh kanyaho, tapi lain kudu nyaho kana cara shah batalna ibadah
baé, tapi kudu jeung nyaho (Ma’rifat) ka Alloh Ta’ala ka Rosululloh
s.a.w.. Sabab éta teh ibarat tempat, atawa gudangna keur piwadaheun amal
ibadah urang saréréa. Ulah teu puguh sokna.
Ibarat lamun di dunyamah amal ibadah
téh keur ngumpul-ngumpulkeun papaés imah, seperti méja, korsi, lomari jeung
salianna.
Ari Ma’rifat ka Alloh Ta’ala.
ibarat urang ngabogaan imah anu pageuh tur gedé, nyaéta supaya barang-barang nu
beunang hésé capé téh, merenah puguh tempatna, supaya betah ngeunah tur genah
di cicinganana [6].
Sabab, sanajan boga tempat (imah) ari teu bisa nempatkeun barang-barang
nu hese cape tea, meureun rék kumaha jeung dimana diteundeuna?, naha rék sina
pabalatak baé di buruan, di pipir-pipir atawa rek kumaha ? lamun teu bisa
merenahkeunamah meureun atuh di cicingana ogé piraku rék aya kangeunahan. Da
meureun kapanasan, kahujanan, kaanginan jeung sajabana. Keurmah teu ngeunah di
cicinganana téh, jaba barang-barangna ogé tanwandé babari ruksak, da pabalatak
teu puguh jajaran. Atuh meureun moal tulus jadi kani’matanana. Komo deui upama
urang boga tékad amal ibadah téh keur bawaeun engké balik ka akhérat. Atuh
beuki wajib baé Ma’rifat ka Alloh Ta’ala téh, sabab pikeun tempat
pangbalikan.
Upama teu dikanyahokeun ayeuna. Naha
kira-kirana bakal datang engké kana tempat asal urang tadi ? apan dina
sakarotil maot [7]
mah geus moal aya tanyaeun deui, jeung
noal aya akal deui, ku ngarasakeun ka nyeuri ogé (geus ripuh) …………………….[8].
…………………………………………………… [9] ka Rosululloh
s.a.w. ogé anjeuna keur di dunya. Engkéna ogé di akhérat tetep lolong baé [10].
Samangsa-samangsa lolong, tegesna poek di akhérat, atuh beubeunangan urang ti
dunya anu beunang sakitu hésé capé téh, rék dibawa kamana ?.
Ku sabab teu bisa datang ka Alloh
Ta’ala. kana asal urang datang tadi saréréa. Palangsiang babawaan téh bakal
di bawa utrak-atrok. Di bawa asup ka enggon siluman, babawaan urang dijieun
kakayaan di nagrina, urang di jieun badégana.
Ku sabab kitu, ayeuna urang di dunya,
kudu ikhtiar di tiung saméméh hujan, tegesna kudu nganjang ka poé pagéto,
nyaéta kudu bisa paéh saméméh paéh, sabab, lamun teu paéh heula sajero
hirup [11], moal nyaho ka
akhérat sabab, nyaho ka akhérat téh kudu bisa paéh heula. Kapan ceuk
dalil ogé: “Antal
Mautu Qoblal Mauut” [12]. Jadi, geuning
akhérat atawa asal urang téh kudu dikanyahkeun jeung kudu dianjangan ti ayeuna,
supaya engké ulah nyasab deui. Paéh pulutat-polotot, jeba-jebi, larak-lirik
néangan jalan.
2. Jalan-jalan Ma’rifat Ka Alloh
Ta’ala [13]
Ari jalan-jalanna Ma’rifat ka Alloh
Ta’ala éta aya dua jalan. Aya nu ti handap ka luhur jeung aya nu ti luhur
ka handap.
Ari nu ti handap ka luhur, nyaéta anu
masantrén heula. Ngaji kitab Qur’an, jeung terus ngalakonan ibadahna
rukun anu lima perkara. Tah anu kitu téh jalan ibadah Ma’rifat ka Alloh Ta’ala
nu kahiji. Tapi hanjakal loloboannana mah tara ditepikeun kana Ma’rifatna
lantaran kaburu betah jeung kaburu ngeunah dina Asma. Tegesna geus ngarasa
ni’mat dina palebah panunjuk. Padahal upama diteruskeun Ma’rifat kana Dzat
jeung Sifat-Na Alloh Ta’ala, piraku teu undak kani’matanana, da geuning
karék di Asma-Na wungkul geus sakitu kani’matanana.
Ari jalan nu ti luhur ka handap, nyaéta
anu nyumponan dalil tadi. Awwalu
Diini Ma’rifatulloh Ta’ala [14], jalanna lain masantrén
wungkul, tapi kudu jeung daék ngisat diri nyaéta kudu jeung daék tirakat.
Kalawan kudu jeung ikhtiar néangan pigurueunana/guru anu mursyid. Sabab moal
weruh tanpa guru. Ku sabab éta, mana ku urang nu kudu disusul ? teu aya deui
lian ti “Tarékat Wali” [15] nu kudu di susul.
sabab éta, anu bisa Ma’rifat kana Sifatna Alloh Ta’ala nu disebut Johar
Awwal [16]
téa, nyaéta hakékatna Muhammad s.a.w. téa.
Da piraku teu aya lélébéranana pikeun
urang saréréa. Sabab, tadi ogé kapan para wali, pangna sakitu pohara tatapa téh
pikeun ngabéla umat-umatna Rosululloh s.a.w. supaya bisa baralik deui ka
Alloh Ta’ala.
Kusabab kitu, atuh hayu urang pada
taréangan ku saréréa éta tarékat wali. Sabab upama teu buru-buru kapanggih.
tangtu urang moal bisa baralik deui ka asal. Pasti nyawa urang engké bakal
marakayangan nitis manitis. Balik deui ka dunya kana barang anyar anu keuna ku
ruksak deui. Moal nyumponan kana dalil: ”Innaa Lillaahi Wa Innaa Ilaihi
Rooji’uun” [17] Sundana: “Asal ti Alloh
Ta’ala kudu balik deui ka Alloh Ta’ala”.
Kusabab kitu, tangtu saréréa ogé
bingung kénéh pada-pada percaya ogé, lantaran urang teu ngarasa tadi inditna ti
Alloh Ta’ala. Turunna ka alam dunya, tapi ngakuna téh sasamet biwir baé.
Kapaksa ngakuna téh da sieun di sebut kufur-kafir sabab, henteu percaya
kana dalil. Tapi, hartina mah tetep poék teu kaharti, kusabab teu karasa.
Kusabab éta, pribados arék méré
katerangan saeutik. Malah mandar tiasa percaya jeung karaosna. Urang tadi asal
ti Alloh Ta’ala téh kieu kateranganana. Urang papay ti handap ka luhur.
Supaya kaharti ku akal.
Mimiti urang tumarima asal ti mana? Nu
kaharti jeung ku umum. Urang asal kaluar ti Indung[18].
Teruskeun papay deui ti luhurna. Ari Indung urang asal ti mana? Tangtu indung
urang asal ti Nini. Ari Nini asal ti mana ? teu salah deui kaluar ti Buyut. Ari
Buyut asal ti mana ? tangtu kaluarna ti Bao, ari Bao asal ti mana ? tangtu
kaluar ti Udeg-udeg, ari Udeg-udeg asal ti mana ? tangtu asalna kaluar ti
Kakait Siwur, saterusna kitu baé, ti indungna deui, ti indungna deui tepi ka
Babu Hawa’, ari Babu Hawa asal ti mana ?, asalna Babu Hawa tina iga burungna
Nabi Adam a.s. Ari Nabi Adam a.s. asal ti mana ? Diterangkeun dina hadits, asal
Nabi Adam a.s. téh tina aci bumi, cai, seuneu, jeung angin. Ari
asal aci bumi, cai, seuneu, jeung angin ti mana ? diterangkeun
deui ku Hadits, asalna tina Nur Muhammad s.a.w, [19] cahya opat
perkara:
1.
Cahya Hideung hakékatna Bumi
2.
Cahya Bodas hakékatna Cai
3.
Cahya Koneng hakékatna Angin
4.
Cahya Beureum hakékatna seuneu.
Ari Nur Muhammad s.a.w. [20] asal timana ? éta
ogé diterangkeun ku Hadits, asalna tina Nur-Na Maha Suci, nyaeta tina Johar
Awwal [21]. Tah samet éta
buntu sabab geus diterangkeun ku Hadits jeung Qur’an, éta Johar
Awwal téh bibitna tujuh bumi, tujuh langit, sarawuh eusina kabéh. Jadi ana
kitu tadi asal ti Alloh Ta’ala téh nyaéta asal ti dinya. Tina Johar
Awwal téa. Sifatna caang, padang, nyaéta gulungan Dzat Alloh Ta’ala
jeung Sifat-Na Maha Suci, kakara jeneng Asma Alloh Ta’ala
1.
Cahya Beureum jadi hakékatna lafadz Alif
2.
Cahya Koneng jadi hakékatna lafadz Lam Awwal
3.
Cahya Bodas jadi hakékatna lafadz Lam
Akhir
4.
Cahya Hideung jadi hakékatna lafadz He/Ha
5.
Johar Awwal jadi hakékatna lafadz Tasydid.
Kitu kateranganana, jadi éta cahaya nu
kasebut nu di luhur, disebut Ismu Dzat téa, hartina Asma-Na Dzat “Laisa
Kamitslihi” [22] atawa asma-Na Nu
Maha Suci, ceuk nu ahli dzikir-mah Lathifah [23] téa. Tah engké
téh kudu bisa balik deui ka dinya. Nu matak wajib dikanyahokeunana ti ayeuna.
Tarékatna anu bisa miceun hijabna atawa pipindingna anu jadi moékan kana
sifatna Alloh Ta’ala. Sing kapanggih jeung hakékatna Tasydid Muhammad
s.a.w [24]
anu aya dina wujud pribadi. Tah éta konci Muhammad s.a.w anu bisa
ngaburak-barik hijabna ka Alloh Ta’ala. Upama kapanggih Insya Alloh
Ta’ala tangtu urang bisa nyumponan mulih ka jati mulang ka asal, nyaéta nu mulih ka jatimah
rasa jasmani anu ayeuna keur dipaké balik deui ka rasa keur waktu aya dina
Nurulloh (Johar Awwal), ari anu mulang ka asal, nyaéta jasmanina ngajadi
deui, nyaéta ngajadi Nur Muhammad s.a.w cahaya opat rupa deui, beureum,
bodas, konéng, hideung. Samangsa-mangsa balik ka asal
nyaéta ngarana sampurna, hartina béak beresih, béak rasana, béak jasmanina.
3. Mimitina Mun Rék Néangan Pangéran
Aya dawuhan Kanjeng Nabi Muhammad
s.a.w.: “Man Thoolabal Maulaanaa Bighoeri Nafsihi Faqod Dhoolla
Dholaalan Ba’iidaa” [25] Sundana: “Saha-saha
manusa néangan Pangéran kaluar tina dirina sorangan mangka temen-temen éta si
jalma kasasar, sabab, dina tékadna ngarasa leuwih jauhna jeung Alloh Ta’ala”.
Padahal aya dalilna: “Wanahnu
Aqrobu Ilaihi Min Hablil Wariid” [26] Sundana: ”Aing
geus teu aya antarana deui jeung manéh sakabéh, sanajan diibaratkeun urat
beuheung jeung beuheung manéh pribadi ogé, masih kénéh manéh deukeut jeung
aing”.
Anu matak manusa leuwih dimulyakeun ku Alloh
Ta’ala. Kapan ceuk haditsna ogé kieu: “Walaqod Karromnaa Banii Aadam” [27] Sundana: “Kami
geus ngamulyakeun pisan anak putu Adam “
Malah aya deui dalilna: “Laqod
Kholaqnal Insaana Fi Ahsaanit-Taqwiim” [28] Sundana: ”Manusa
téh pangalus-alusna jeung pangahéng-ahéngna kajadian diantara sasama makhluk
Alloh Ta’ala, geura lamun manéh geus nyaho kaayaan anu aya di jero diri manéh
sorangan, tangtu engké karasa kaahénganana nu aya di badan sorangan”.
Aya deui Dawuhan Kanjeng Nabi Muhammad
s.a.w.: “Man ‘Arofa Nafshahu Faqod ‘Arofa Robbahu” [29] Sundana: “Saha-saha
nu geus nyaho kana dirina sorangan, geus tangtu nyaho ka Pangeranana”.
“Man ‘Arofa Robbahu Faqod
Jaahilan Nafshahu” Sundana: “Jeung shaha-shaha nu geus nyaho ka
Pangérana, tangtu ngarasa bodo dirina, sabab, tangtu kaharti, si jasad moal
bisa usik malik lamun teu didayakeun ku Pangéran”.
Sidik ieu jasad téh jadi rokrakna, anu
matak urang ulah ngaji kitab anu keuna ku ruksak baé, tapi kudu ngaji kitab anu
langgeng. Kapan ceuk katerangan oge kieu:
“Iqro’ Kitaabika Kafa Binafsika
Alyauma ‘Alaika Hasibaa“ [30] Sundana: ”Manéh
kudu ngaji kitab anu langgeng, nyaéta ngaji kitab anu aya dina diri maranéh
sorangan”.
Geura téangan Qudrot Irodat-Na
Pangéran dina diri sorangan sabab, leuwih nyata kakawasaan Pangéran
téh dina diri sorangan. jeung leuwih nyata Kersa-Na Pangéran téh
dina diri sorangan, jeung leuwih nyata elmu-Na Pangéran téh dina
diri sorangan, jeung leuwih nyata ……………………………[31] dina diri
sorangan, jeung leuwih nyata Tingali-Na Pangéran téh dina diri
sorangan, jeung leuwih nyata dangu-Na Pangéran dina diri sorangan, sarta
Pangéran téh ayana deukeut dina diri sorangan.
Sabab, Ceuk katerangan: ”Wahuwa
Ma’akum Ainamaa Kuntum” [32] Sundana:
“Alloh Ta’ala tétéla ngabarengan baé ka umat-umatna sakabéh. Dimana baé manéh
aya, sing didinya aya waé”.
Tapi sategesna di barengan ku Alloh
Ta’ala téh, nyaéta ku Qudrot sareng Irodat-Na, sareng ku
Elmu-Na. Kapan sidik dina sifat dua puluh ogé ngarangkep-rangkep. Saperti:
1. Hayat jeung hayyan
Hayat hartina
hirup
Hayyan
hartina Nu Hirup.
2. Sama’
jeung Sami’an
Sama’ hartina Ngadangu
Sami’an hartina Nu Ngadangu.
3. Bashor jeung Bashiiroon
Bashor hartina Ningali
Bashiiron hartina Nu Ningali
4. Kalaam jeung Mutakaliiman
Kalaam hartina Ngadawuh
Mutakaliiman hartina Nu Ngadawuh
5. Qudrat jeung Irodat
Qudrat hartina
Kawasa,
Naon nu Kawasa dina diri urang téh ?
teu aya deui lian ti hiji buktina geuning urang bisa malik jeung usik.
Irodat hartina Keresa,
Nyaeta buktina: Panon bisa ningali,
cepil bisa ngadangu, baham bisa nyarita, pangambung bisa ngangseu.
Tuh geuning bukti, sidik teu pisanna
téh, ayeunamah atuh ngan kari bageurna baé. Siga naon atuh sifat-Na Qudrat
atawa hirup téh ? wajib pisan kapanggihna, supaya bisa kaharti jeung karasana,
ulah percaya ceuk béja, kudu yakin ku sorangan.
4. Nerangkeun Hartina Iman
Jeung Ma’rifat
Ari Iman [33] téh hartina Percaya
Ari Ma’rifat [34] téh hartina Nyaho
Geuning béda iman jeung Ma’rifat
téh ? ana kitumah atuh urang percaya ayana Alloh Ta’ala téh, kudu jeung
nyahona (Ma’rifat), upama teu jeung sidikmah atuh imanna iman taqlid, jadi
ngakuna percaya ayana Alloh Ta’ala téh ceuk béja batur, atawa meunang
béja ti kitab baé. Jadi, anu kitu paham téh méh saréréa iman ka Alloh Ta’ala
samet percaya kana ayana Alloh Ta’ala baé, pédah aya damelana-Na Bumi
jeung Langit. Atuh ana kitumah sumawonna anu nyekelan agama Islam, kapan
anu nyekelan agama séjén ogé pada percaya kana ayana Alloh Ta’ala -mah,
atu naon bédana agama islam jeung agama-agama séjén ? pédah éta kitu agama Islam
mah aya rukunna: 1) Syahadat, 2) Sholat, 3) Zakat, 4) Puasa
jeung 5) Munggah Haji.
Kapan dina agama séjén ogé pada aya
syahadatna, pada aya sholatna ngan béda pertingkahana jeung basana wungkul,
maksudna tangtu sarua.
Kapan tadi agama Islam téh pangluhung-luhungna
ti agama séjén da kapan kieu dalilna: “Al-Insaanu Sirri Wa Anaa Sirruhu”[35] Sundana: “Rasa
Muhammad s.a.w. (Manusa) téh nya rasa Alloh Ta’ala, rasa Alloh Ta’ala nya rasa
Muhammad s.a.w. (Manusa)”.
Tegesna, nya kanyaho Muhammad s.a.w.
téh ka nyaho Alloh Ta’ala, kanyaho Alloh Ta’ala nya kanyaho Muhammad
s.a.w
Aya deui katerangana: “Illa
Haqqon Bilaa Haqqin Illaa Haqqin Bilaa Haqqon” Sundana: “Muhammad
s.a.w.. téh hak Alloh Ta’ala, Alloh
Ta’ala téh hak Muhammad s.a.w”.
Tah kitu agama Islam disebut agama
pangluhung-luhungna agama téh, lantaran pang parek-parekna ka Alloh Ta’ala,
moal aya Alloh Ta’ala lamun teu aya Muhammad s.a.w, moal aya Muhammad
s.a.w lamun teu aya Alloh Ta’ala. Tegesna, moal aya Sifat lamun teu
aya Dzat. Moal aya Dzat lamun teuaya Sifat. Anu matak Kanjeng Rosululloh
s.a.w. disebut Penghuluna Rosul. Jeung disebut Babuning
Ruh sakabeh, Jadi, agama Islam pangna disebut luhungna téh, nyaéta
kusabab aya hak Ma’rifat ka Alloh Ta’ala téa, kapan bukti Kanjeng Rosululloh
s.a.w. tiasa Mi’raj, barang kabehdieukeun-mah Kanjeng Gusti Syarif Hidayat
Wali Qutub Cirebon, Mi’rojna téh tiasa tepang sareng hakékatna Kanjeng Nabi Muhammad
s.a.w. nyaéta anu kasebut Johar Awwal téa, Tegesna, sifat-Na Nu Maha
Suci, saur para walimah sajatining hirup, atawa sajatining Syahadat. Nyaeta
gumulungna Dzat jeung Sifat-Na Maha Suci. Jadi, upama urang ogé upama bisa
kapanggihmah jeung tarékat Wali. InsyaAlloh Ta’ala Ta’ala bisa
tepang sareng hakékatna Rosululloh s.a.w.. insya Alloh Ta’ala
engké bakal dicandak kana kasalametan ku anjeunna, nyaéta kana kasucian, upama
teuacan terang kana (kalawan) yakinna ka Rosululloh s.a.w.., boh kana
Majazina boh kana hakekatna tetep teuacan shah urang ngaku umat Rosululloh
s.a.w., téh sabab, dina rukun shahna maca syahadat ogé geus
diterangkeun dina kitab:
1. Kudu nékadkeun heula Dzat-Na Alloh Ta’ala.
2. Kudu nékadkeun heula Sifat-Na Alloh Ta’ala
3. Kudu nékadkeun heula Asma-Na Alloh Ta’ala.
4. Kudu sidik heula Rosululloh s.a.w..
Tah geuning kitu maca syahadat
téh, geuning kudu sidik heula ka Rosululloh s.a.w.. sabab kumaha
nékadkeun ayana Alloh Ta’ala jeung Rosululloh s.a.w.., upama teu
acan nyaho Ma’rifat kana sifat-Na. Sabab, basa netepkeun téh kudu puguh
heula kana barang-barangna anu ditetepkeunana. Geuning kitu maca syahadat
téh, lain darapon nyarebut baé, sabab, ari darapon nyebut baémah budak
lembut ogé pada bisa. Nu matak wajib jeug nyahona. Sabab upama teu jeung
nyahonamah. Ibarat urang maca programa bioskop anu ramé, tapi teu jeung
lalajona, naha jadi kani’matan ka urang ? kitu deui sanajan teu maca
programana, tapi lalajo datang ka tempatna éta bioskop, naha utama mana ? utama
nu maca programana atawa utama nu lalajona ? kitu deui dina bab agama atawa
elmu. Nu ngaos atawa nu ngadangukeun kana ieu kitab, ulah gancang teu percaya,
ulah gancang nga-lain-lain, sabab, ieu jaman geus akhir, pikiran jalma geus
naraék, geus teu pati hayangeun di bobodo, jalma ayeunamah dina sagala rupa
……………………………[36]
hayang yakin. Sing inget kana babasan kolot baheula, “Kolot jadi bodo,
di budak jadi pinter”. Jeung kudu inget mungguh
elmu Rosululloh s.a.w.. téh, aya opat pangkat nyaéta:
1.
Elmu Syaré’at;
2.
Elmu Tarékat;
3.
Elmu Hakékat;
4.
Elmu Ma’rifat.
Dina jaman ayeunamah elmu Ma’rifat
anu diarudag-udag téh nyaéta hayang sidik ka Alloh Ta’ala ka Rosululloh
s.a.w.. da bongan aya dalilna: “Wa’bud Robbaka Hattaa
Ya’tiyakal-Yaqiin” Sundana: “Nyembah ka Alloh Ta’ala téh kudu sidik
serta yakin”.
Supaya shah Dzat-Na, shah Sifat-Na,
shah Asma-Na, jeung shah Af’al-Na. Enggoning ngumbara di dunya
téh. Sing tepi karasana teu pisahna jeung Alloh Ta’ala jeung Rosululloh
s.a.w.. beurang peuting. Sugan piraku urang rék goreng tékad, goréng
laku, saperti sirik, pidik, jail kaniaya ka
sasama makhluk. Sabab, tangtu ngarasa isinna. Lantaran ngarasa di poncongok
beurang jeung peuting ku Pangéran. Sagala hal moal disumput salindung da
jeung sagala kalakuan naon baé moal maké ujub, ria, takabur,
sabab, geuningan ngarasa diri urang téh teu aya ka kawasaan. Éstu apes, hina,
dho’if, jeung bodo. Bisa sotéh aya rizki pagawéan bisa jadi. Sihoréng
kapan pitulung-Na Nu Maha Suci. Nyaéta ku Qudrat
Irodat-Na Nu Maha Kawasa.
Jadi, ayeuna bisa ogé ditetepkeun,
samangsa-mangsa jalma masih kénéh kalakuan sirik, pidik, jail
kaniaya ka sasama makhlukna Alloh Ta’ala, boh di nu ma’shiyat,
boh di lebé, boh di nu santri, boh di Kiai pisan.
Ciri-ciri éta jalma can ngarasa deukeutna jeung Pangéran. Tangtu laku
jeung tékadna cicing dina ujub, ria, jeung takabur, sok
ngaku pinter aing teu deungeun. Ngaku bener aing teu deungeun. Jadi, jalma nu kitu téh ngaku boga Qodrat
jeung Irodat-na sorangan teu narima Qudrat Irodat-Na Pangéran.
Jadi, ngarebut atawa mapadani ka nu kakawasaan Alloh Ta’ala, kapan teu
gampang urang ngaku Islam, sumawonna tadah-tuduh ka batur, si Islam, si Kafir .
sabab, Islam atanapi kafir anging Alloh Ta’ala anu Uninga jeung nu baris
netepkeunnana kieu katerangannana.
5. Bab Islam
Ari sategesna Islam téh suci, beresih
tina sagala kokotor, naon anu ngajadikeun kokotor ? teu aya lian, anging nafsu.
Kusabab éta, saha jalmana di dunya teu boga nafsu, sumawonna dina jalma
ma’shiyat, sanajan dina ahli agama ogé, pada katetepan ku nafsu, komo deui anu
maké sirik, pidik, ujub, ria, takabur. Sanajan nafsu hayang kana dunya ogé,
kieu kateranganana:
Sategesna ari Islam téh teu dua teu
tilu, éstu ngan hiji-hijina, malah keur hiji téh ghoib; sabab, sategesna
sifatna Islam téh nur téa nu katetepan nafsu. Sabab tadi geuning urang keur aya
dina alam Nur-mah teu boga nafsu hayang
naon-naon, kitu deui anu Islamna ogé teu dua teu tilu, da ngan
sa-hiji-hijina, nyaéta kanjeng Rosululloh s.a.w. geuning jalmamah teu
kabagéan pangkat Islam, jalma ngan ukur jadi umat, tapi kan pangkat umat ogé
sarébu hiji sabab, bangga. Sabab, kudu nyaho heula ka Rosululloh s.a.w. jeung
ngalakonan kana paréntahna, lolobaana mah ngan ngaku wungkul sumawonna ngaku ka
Rosululloh s.a.w. wungkul kana paréntahna ogé loba anu teu ngalakonan.
Kapan dina rukun Islam ogé diwajibkeun ziarah ka pakuburanana Kanjeng Nabi/Rosululloh
s.a.w. jeung ka Baétulloh, hakékatnamah kudu terang kana hakékatna Rosululloh
s.a.w. jeung ka Baétulloh jeung ka Karatonna Alloh Ta’ala anu
aya dina diri sorangan, kapan aya dalilna: “Kullu Ummatin Wa Rusulihi”
Sundana: “Dina sakabéh umat pada katetepan Rosululloh”, hartina
rassana Alloh Ta’ala.
Kusabab éta, perlu urang panasaran,
wajib nganyahokeunnana kana hakékatna Rosululloh s.a.w. nu aya dina
badan sorangan, peupeuriheun ziarah ka Mekkah ka Madinah teu
bisa, kapan tadi ogé aya dua rupa, munggah haji téh, Majazi jeung Hakiki.
Ari Haji Majazi nyaéta
anu geus nyaho, tur bisa ziarah ka Baétulloh jeung ka Madinah.
Ari Haji Hakiki-mah
nyaéta, anu geus nyaho kana hakékatna Baétulloh jeung Rosululloh
s.a.w. dina diri sorangan, sabab, Rosululloh s.a.w. teu pupus,
upami pupusmah alam dunya ogé moal aya, kapan geuning kanjeng Sunan Syarif
Hidayat ogé tiasa tepang ku jalan Tarékat. Jadi, sanajan urang ogé hayang jadi
umat Rosululloh s.a.w. kudu bisa nyaho kana hakékatna Rosululloh
s.a.w. anu kasebut Johar Awwal téa, sing kapanggih jeung
tarékatna lélébérannana ti para Wali.
6. Nerangkeun Umat Rosululloh, S.A.W.
Ari umat Rosululloh s.a.w. téh
hak-hakna mah aya opat nyaéta: 1) Shohabat Abu Bakar r.a.; 2) Shohabat Umar
r.a.; 3) Shohabat Usman r.a. jeung 4) Shohabat Ali k.w.
Sabab éta anu opat, anu
sagalang-sagulung beurang peuting jeung Rosululloh s.a.w. kara di damel
shahabat (utusan Rosululloh s.a.w), tapi ayeuna ogé saréréa terang yén
shahabat nu opat téh tos parupus Majazi-namah, tapi hakékat-namah
teu pupus, aya dina badan manusa, kapan Rosululloh s.a.w. hakekat-namah
aya di badan manusa. Nyatana: 1) Hakékatna Abu Bakar r.a. nyatana Paninggal;
2) Hakékatna Umar r.a. nyatana Pangdangu; 3) Hakékatna Usman
r.a. nyatana Pangucap, jeung 4) Hakékatna Ali k.w. nyatana Pangangseu.
Éta paninggal, pangdangu, pangucap jeung
pangangseu téh ghoib kabéh teu aya rupana, tah éta aya rupana, tah éta
hakékatna shahabat téa.
Anu matak éta shahabat anu opat téa
kudu nganyahokeun kana hakékatna Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. jeung sing
jadi hiji jeung bisa ngarasa babarengannana beurang peuting jeung Rosululloh
s.a.w. tetep jadi umatna. Tiap-tiap geus jadi umatna tangtu engké bakal di
sampurnakeun di datangkeun ka Gusti Nu Maha Suci. Upama teu nyaho
ayeunamah ka Rosululloh s.a.w. sarta teu ngarasa ngahijina engkéna ogé
pipisahan baé.
Nyawa urang moal salah, tangtu balik
deui ka dunya, marakayangan jadi jurig, setan, siluman atawa nitis-manitisan ka
jalma atawa ka sato. Samangsa-mangsa nyawa manusa balik deui ka alam dunya,
tetep bakal cilaka asup ka Naraka, engké dina kiamat-na ieu alam
dunya. Sabab, ayeuna nyawa-nyawa manusa anu marakayangan. Tegesna anu teu bisa
balik ka Alloh Ta’ala. Ceuk bahasa ayeunamah keur di prapéntif, aya di
alam Barzakh. Tunggu-tunggu lantaran anu leuwih gedé mah Yaumil
Qiyamah(Qiyamah ieu alam dunya).
7. Nerangkeun Rukun Iman Nu Kagenepna
Nyaeta: “Wal Qodari Khoerihi Wa
Syarrihi Minalloohi Ta’ala” Sundana: “Untung ala untung becik
papastén ti Alloh Ta’ala atawa hadé–goréng ti Alloh Ta’ala”.
Lebah dieu urang percayana téh ulah
kaliru, kudu di pikir dilenyepan, sabab tadi Gusti Alloh Sifat-Na Maha Suci, piraku Nu
Suci maké bakal nyiksa, maké bakal ngaganjar engké di Akhérat.
Jadi, ana kitumah Gusti Alloh ngadamel manusa ngalap paédah, kersana rék
ngaganjar jeung rék nyiksa, lamun kitumah atuh moal tulus suci-Na
Alloh Ta’ala téh. Tapi urang kudu percaya kana dalil (katerangan). Urang
kudu percaya kana sawarga jeung Naraka, atawa ngeunah teu ngeunah
engké di akhérat, sabab ayeuna ogé di dunya kembangna geus karasa, aya ngeunah
jeung teu ngeunah, tapi éta sawarga naraka téh lain ti Alloh Ta’ala
tapi tegesna tina tékad, ucap jeung pamolah urang keur di
dunya. Sabab tadi, Gusti Alloh Ta’ala ngadamel manusa téh sakali jadi
henteu nungtutan deui, geus “Kun Pa Yakuun”. Breg sama sakali cukup taya
kakurangan, tapi maparin cukup téh nyaéta maparin parabotna wungkul, naon
parabot ti Alloh téh ? nyaéta anggahota (badan) saperti: Leungeun dua, Suku dua, Panon dua, Ceuli dua, Irung jeung
Baham jeung Nafsu (nu) opat perkara, nyaéta: amarah,
lawwamah, sawiyyah jeung Muthma’innah.
Kieu Dawuhan Alloh Ta’ala, lamun
manéh hayang ka Naraka tegesna hayang ka teu ngeunahan. Prak ! baé geura
pigawé éta, nyaéta migawé pagawéan nu goréng, pan geus sadia parabotna ti Aing
(Alloh), (kapan) aya amarah, Lawwamah, jeung sawiyyah. Kitu deui lamun
hayang ka sawarga atawa ka ngeunahan. Prak ! baé geura migawé becik [37] hartina migawé
kalakuan nu hadé, da kapan geus sadia
parabotna ti Aing (Alloh) nyaéta nafsu Muthma’innah. Tah
kitu sategesnamah pangna aya sawarga, naraka, dunya sumawonna di akhérat
beunang nyieun tina tekad jeung pamolah urang keur di dunya,
kitu deui beubeunangan ogé moal ka batur tetep keur milik urang sorangan. Ti
dunya nepi ka akhérat. Jadi, kusabab éta ayeuna urang saréréa mangka ati-ati
enggoning ngajalankeun parabot ti Alloh Ta’ala téh. Kudu maké budi jeung
pamilih anu cukup, ulah rék ngagunakeun teuing parabot amarah, lawwamah
jeung sawiyyah. Kilang bara ari teu dipaké-paké pisan mah. Atuh ulah
loba-loba teuing. Sakurang-kurangna sing sami timbang jeung parabot muthma’innah.
Sabab sing awas, éta beubeunangan tina pagawéan urang téh bawa ti
pangumbaraan nyaéta alam dunya sabogana-sabogana moal pahili deui.
Kumaha atuh akalna, sangkan urang
ngalobakeun parabot muthma’innah ? teu aya deui akalna iwal ti
urang kedah nyalindung ka Alloh Ta’ala jeung ka Rosululloh s.a.w., tegesna
kudu ma’rifat. Tiap-tiap geus ma’rifat, tangtu bisa ngarasana
babarengan beurang jeung peuting jeung Alloh Ta’ala jeung Rosululloh
s.a.w. tiap-tiap geus ngarasa (kitu), insayaalloh bisa hadé ibadahna
kalawan shah, nagara ogé tangtu aman.
8. Nerangkeun Pasal Qur’an
Ari Qur’an téh aya opat perkara:
1) Qur’anul Majiid, anu aya huruf-na; 2) Qur’anul
Kariim, anu aya tulisanana; 3) Qur’anul Hakiim,
anu agung, jeung 4) Qur’anul ‘Adziim, anu langgeng.
Ieu Qur’an nu opat perkara di
surahanana ku salah sahiji Ajengan kieu:
- Qur’anul Majiid, nyaeta Qur’an anu aya hurufna, nu umum sok di araji ku kaom Islam sa alam dunya;
- Qur’anul Kariim, hartina Qur’an anu mulya buktina nyaeta keneh bae Qur’an anu aya tulisanana, sabab éta anu di mulyakeun ku kaom Islam sa alam dunya.
- Qur’anul Hakiim, hartina anu agung disebutkeun barangna éta kénéh baé Qur’an anu sok dibaraca, sabab éta anu sok di aragung-agungkeun kaom Islam sakabéh alam dunya.
- Qur’anul ‘Adziim, hartina Qur’an anu suci jeung anu langgeng di tuduh éta kénéh baé buktinamah Qur’an nu aya tulisanana, sabab éta anu suci jeung anu langgeng hukumanana ti dunya tepi ka akhérat.
Kitu Qur’an anu opat perkara téh
disurahanana ku nu ahli Syara’, kajeun borong baé kajeun aya opat
ngaranna, barangnamah éta-éta kénéh baé.
Jadi, ana kitumah éta Qur’an anu
aya tulisannana téh dianggap tapékong
(arca)[38]. Sabab, apan sidik Qur’an
étamah beunang nyieun manusa. Naha disebutkeun Qur’an eta anu mulya, anu
agung, anu suci, tur anu langgeng, kapan sidik Qur’an anu (aya) tulisan
téh keuna ku rusak ?.
Lamun urang Islam keukeuh boga
patékadan anu kitu, atuh teu beda jeung agama China (anu) sesembahannana
(atanapi) migustina kana barang anyar, turug-turug anu nyieunna ogé nu anyar.
Ku sabab kitu, omat dulur-dulur kaom Islam ulah rék kaliru !,
ayeuna ieu di handap ku jisim kuring rék diterangkeun pasal éta Qur’an
anu opat perkara téa:
1. Qur’anul Majiid, étamah cocok barangna nyaéta Qur’an
Majazi anu bukti aya hurufna anu umum sok dibaraca ku kaom Islam.
2. Qur’anul Kariim, hartina Qur’an anu mulya,
tegesna anu ngaran Qur’anul Kariim téh bukti panangan
kitu Ramona. Jadi, sategesna anu mulya téh kapan sidikna éta aksara téh
tina tangan jeung ramo. Jadi, sategesna anu mulya panangan katut
Ramona anu mimiti éta ngayakeun Qur’an téh, piraku teu kaharti, pan
éta anu mulya téh.
3. Qur’anul Hakiim, hartina Qur’an anu agung buktina
téh panginggal, sabab panangan katut ramo moal bisa nulis,
upama teu aya paninggal. Jadi, sateges-tegesna anu agung téh
nyaéta paningalna nu mimiti ngayakeun éta Qur’an.
4. Qur’anul ‘Adziim, hartina Qur’an Suci jeung
langgeng, nyaéta buktina hirup, sabab paninggal, panangan
jeung ramo moal bisa ngajadikeun upama teu aya hirup, jadi
sateges-tegesna anu suci jeung anu langgeng téh hirupna
anu mimiti ngayakeun éta Qur’an.
Kusabab kitu, urang ayeuna ngaji téh
lamun hayang tepi kana suci-na, lamun hayang tepi kana sampurna,
(maka) éta Qur’an anu opat perkara téh kudu di aji kabéh. Mimiti urang
kudu daék maca Qur’anul Majiid nyaéta Qur’an Majazi anu aya
huruf-na. Tah éta bagéan syaréat, sanggeus di baca kudu terus di aji
nyaéta kudu dihartikeun pimaksudeunana, sanggeus ka harti pimaksudeunana geura
téangan jeung pigawé Tarékatna, sanggeus karasa, sabab éta Qur’anul
Majiid téh tuduh jalan pikeun nganyahokeun ka Alloh Ta’ala (jeung)
ka Rosululloh s.a.w. jalanna teu aya deui lintang ku Tarékat nyaéta
ku Qur’anul Kariim, hartina kudu ngaji pagawéan tangan jeung ramo.
Urang anu sakira bakal nepi ka Alloh
Ta’ala (jeung) ka Rosululloh s.a.w. karana Alloh Ta’ala geus
maparin leungeun jeung ramo ka manusa téh, lain kudu dipaké
ngajadikeun barang dunya anu keuna ku ruksak baé, tapi jeung kudu di paké
ngajadikeun jalan keur nganyahokeun ka Alloh Ta’ala (jeung) ka
Rosululloh s.a.w. supaya tangan jeung ramo urang téh jadi mulya.
Sabab aya dalilna: ”’Ashoobi’ahum Fii ‘Adzaanihim Minash-Showaa’iqi
Hadzarol Mauti Wallohu Mukhiitun Bil Kaafiriin”. Kieu
pimaksudeunana: “Lamun tangan jeung ramo manéh teu di jieun
jalan maot, tetep tangan jeung ramo manéh martabat ramo hewan, kafir tetep bagéan
ka naraka”.
Tina Qur’anul Kariim kudu naék
deui kana Qur’anul Hakiim bagéan Hakékat, nyaéta kudu
ngaji pagawéan paninggal urang anu sakira bakal hakim, tegesna bakal sidik
(jelas) kana barang langgeng téa nyaéta hakékat-na Alloh
Ta’ala jeung Muhammad s.a.w. Karana Gusti Alloh Ta’ala
maparin awas paninggal ka manusa téh lain baé kudu di paké ngawaskeun kana
barang anu anyar anu keuna ku ruksak baé. Tapi kudu jeung di paké ngawaskeun
hakékatna Alloh Ta’ala jeung Rosululloh s.a.w. nyaéta anu kasebut
Qur’anul ‘Adziim anu langgeng tea atawa sifat-na Hirup.
Bibitna tujuh bumi, tujuh langit sarawuh eusina kabéh. Tah didinya urang ogé
asalna jadi, sategesna ngaran ma’rifat ka Alloh Ta’ala téh. Nyata
anu geus-nyaho kalawan yakin kana hakékat Alloh Ta’ala jeung Muhammad
s.a.w., tegesna Johar Awwal téa. Tapi mangakahadé kaliru,
bisi netepkeun Johar Awwal téh kana caang-na panon poé
nu katingal ku panon kepala. Etamah Johar Firid bagéan sawarga loka
(Déwa). Tempatna di gunung Himalaya. Perkara Johar Awwal anu
sajati mah nyaéta anu panon kepala.
Ceuk dalil téh kieu: “Ru’yatullohi
Ta’ala Fid-Dunya Bi ‘Aenil Qolbu ” hartina : “Ninggali hakékatna
Alloh Ta’ala di dunya ku awasna ati”, tegesna hakékat Rosululloh s.a.w.
Sabab sifat jalma-mah moal aya
nu bisa ma’rifat kadinya. Karena jalma mah ngan ukur di paké tempat keur
ninggali ka Rosululloh s.a.w. (jeung) ka Alloh Ta’ala,
samangsa-mangsa wujud urang geus teu dipaké tempat ninggalina Rosululloh
s.aw. ka Alloh Ta’ala. Tangtu ramo urang bisa nyaritakeun yén
geus ngaku nyaho ka Alloh Ta’ala, lantaran geus di béjaan (dipasihan
terang) ku Rosululloh s.a.w.. Jadi, urang ka bawa nyaho, kabawa ni’mat
ku Rosululloh s.a.w. ti dunya nepikeun ka akherat. Moal sulaya deui
sabab geus tetep jadi umatna. Karana, ti ayeuna geus teu ngarasa pisahna jeung Rosululloh
s.a.w. lantaran wujud téh beurang jeung peuting di anggo baé tetep ku
Rosululloh s.a.w. ninggali ka Alloh Ta’ala. Samangsa-mangsa ngarasa
babarengan beurang peuting jeung nu
suci, insyaalloh tékad jeung laku téh lila-ila ka bawa suci, syetan-syetan moal
dareukeut. Tapi kadinya soteh mun ma’rifat kalawan tauhidna. Ari
teu jeung tauhidna-mah sulaya bae sanajan geus boga tarekat-na.
Teu ngarasa sieun teu ngarasa isin jongjon baé tékad jeung lakuna sakama-kama.
Jadi, nu kitu téh ma’rifat-na ma’rifat nikung. Tangtu di dunyana
moal meunang syafa’at ti Rosululloh s.a.w. da di dunyana balépot
tina ka susah ka bendon ku Nu Maha Suci, ibarat lampu di kurungan
semprong anu kotor, geus tangtu kaluarna ogé poék. Da kudu suci pa suci-suci,
suci eusina, suci cangkangna. Kakara jadi di dunyana moal lépot tina
kani’matan, di akhératna pon kitu deui.
Ku sabab éta, poma-poma pisan
dulur-dulur anu geus boga jalan ka Ma’rifat-an. Tékad jeung laku goréng
téh kudu dijaga bener-bener, ulah darapon nyaho baé, tapi kudu di barengan
jeung lakuna, jeung tékadna anu haradé. Sabab, lamun urang ngalakonan pagawéan
ma’shiyyat, ngalanggar hukum syara’, tangtu urang gancang dibendonna ku Nu
Maha Suci. Anu langkung beurat hukuman bongan geus nyaho, béda deui jeung
anu can nyaho. Saperti i dunya ogé upama urang kampung maling hayam, dihukumna
ngan ukur di denda atawa di bui saminggu. Coba upama Wadana (pajabat) maling
hayam hiji- tangtu leuwih beurat hukumanana. Jaba dileupas pangkatna téh, bari
dihukum tikel dua tilu ti si kampung tadi. Hukuman bongan geus ngalakukeun kana
artikelna. Komo anu geus nyaho ka Alloh Ta’ala-mah. Sing inget
perjanjian Guru Mursyid: “Ibadah babarengan, doraka pipisahan”.
9. Ayeuna Nerangkeun Martabat Alam Tujuh
(Nganggo rucatan
engangna kecap):
1) Alam Ahadiyat huruf Al
2) Alam Wahdat huruf Lah Jadi Alloh
3) Alam Wahidiat huruf Mu
4) Alam Arwah huruf Ham
5) Alam Ajsam huruf Mad
Jadi Muhammad
6) Alam Misal huruf A
7) Alam Insan Kamil huruf dam Jadi Adam
Buktina alam dunya ogé eusina ngan
tujuh poé, hakékatna nyaéta tina nu kasebut di luhur. Tegesna alam nu tujuh téh
alam lalakon Alloh Ta’ala, Muhammad, jeung Adam.
Kusabab wajib dikanyahokeun ku urang saréréa upama arék nyusul ka asal. Sabab,
lamun teu dikanyahokeun ku urang ti ayeuna jalan-jalan jeung barang-barangna,
atuh tangtu bakal sasab, moal bisa balik deui ka asal sabab téa teu kapanggih
deui jalanna waktu tadi, urang turun-turunna ti
alam asal ka alam dunya.
Ayeuna éta martabat alam tujuh téh, ku
jisim kuring rék diterangkeun sarta maké ibarat, kalawan dibuktikeun ku gambar,
supaya gampang dihartoskeun.
10. Tafsiran
- Nyaeta Alam Ahadiat, martabatna Anu Maha Suci, dalilna Dzat Laisa Kamitslihi, hartina Dzat anu Teu aya Umpamana.
Bakating kumaha atuh, anu matak teu
beunang diumpamakeun téh ?, naha bakating ku Kawasa-na ? atawa bakating
ku Agung-na ? atawa bakating ku hiji-hiji—na ?.
Upama bakating ku Kawasa-na,
kapan dina zaman harita teu acan aya dadamelana-Na, sabab, munculna Kawasa
téh kudu bukti heula nu di damarana, ngaran Kawasa téh kudu bukti heula
nu didamelna kapan dina Alam Ahadiyat-mah sumawonna manusa
akhérat jeung alam dunya ogé teu acan aya.
Upama bakating ku Agung-na, da
teu acan aya anu hina dina Alam Ahadiyat-mah, sabab aya basa Agung
téh, sanggeusna aya loba. Upama bakating ku hiji-hiji-na da kapan
teu acan dua di zaman haritamah, sabab ayana hiji téh sanggeus aya nu loba.
Kumaha atuh pihartieunana ? supaya éta
dalil Dzat “Laisa Kamistslihi” téh jadi uni ?
Kieu, upama mufakatmah, nu matak Alam
Ahadiyat di sebut ku Dzat “Laisa Kamitslihi” hartina Dzat
anu teu aya umpamana. Tegesna nyaéta bakating ku suci. Hartina beresih
teu aya Sifat-sifat-na acan, sumawonna jenengannana. Naha rek
diumpamakeun jeung naon. Upami teu aya sifatna ? sabab, disaksian deui ku
dalilna Nu Maha Suci téh “Bilaa Haaifin”, hartina teu warna teu rupa,
teu beureum teu hideung, teu poék teu caang “Bilaa Makaanin” hartina teu
arah, teu enggon, teu di kulon, teu diwétan, teu di kalér, teu di kidul, teu di
luhur, teu di handap, tah kitu katerangannana. Nu matak Nu Maha Suci téh teu
beunang di umpama-umpamakeun, sumawonna di enggon-enggon, atawa di tuduh-tuduh
di ditu-di dieu, lantaran kaburu ku lain, sabab kahalangan ku bukti.
2.
Alam Wahdat, nyaéta martabat
sifat-Na Nu Maha Suci, jadi dina Alam Wahdat mah nu Dzat “Laésa ka
Mitslihi” téh jadi dzat sifat, rupana caang padang, nyaéta nu kasebut Johar
Awwal. Johar hartina cahaya, Awwal hartina mimiti. Jadi, nu pangheula-heulana aya
saméméh bumi jeung langit sumawonna manusa. Tah éta nu disebut Johar Awwal
téh nu kasebut hakékatna Muhammad téa. Kapan ceuk katerangan ogé Muhammad
téh pang-awal-awalna pisan, sabab Johar Awwal téh Nur, tegesna cahaya-na Nu Maha Suci. Malah ceuk
para Wali-mah sagara hirup atawa sajatining Syahadat, ku sabab
gumulungna Dzat jeung Sifat, atawa Alloh Muhammad dina hakékatna.
3.
Alam Wahidiat,
nyaéta martabat Asma-Na Nu Maha Suci. Kajadian tina Johar Awwal Alam Wahdat tadi bijil deui
sorotnab jadi cahya opat rupa, nyaéta:
- Naarun cahaya Beuereum
- Hawaaun cahaya Koneng
- Maa’un cahaya Bodas
- Turoobun cahaya Hideung
Jadi, cahaya nu opat perkara téh nu
disebut Nur Muhammad téa, ari Muhammad-na mah Johar Awwal. Sareng
éta Nur Muhammad cahaya anu opat perkara di sebutna hakékatna Adam, nyaéta
Asma-Na Nu Maha Suci.
1.
Cahaya Beureum jadi hakékatna Lafadz
Alif
2.
Cahaya Koneng jadi hakékatna Lafadz
Lam Awwal
3.
Cahaya Bodas
jadi hakékatna Lafadz Lam Akhir
4.
Cahaya Hideung jadi hakékatna Lafadz
Ha/He
Syaré’at jadi Lafadz Alloh, jadi éta
hakékatna lfadz Tasydid, ngajadikeun bibit tujuh bumi, tujuh langit,
katut eusina kabeh, sanajan aagama ogé asalna ti dinya baé.
- Ayana Syahadat nyaéta ku ayana ……….. Johar Awwal
- Ayana Sholat nyaéta ku ayana ..…….... Cahaya Beureum
- Ayana Zakat nyaeta ku ayana ……….. Koneng
- Ayana Puasa nyaéta ku ayana …………Bodas
- Ayana Munggah Haji nyaéta ku ayana ……… Hideung
Sanajan Waktu ogé aya lima waktu:
1. Subuh bagian Nabi
Adam
2. Lohor bagian Nabi Ibrohim.
3. Ashar bagian Nabi
Nuh
4. Maghrib bagian Nabi
Isya
5. Isya bagian
Nabi Musa.
Pertingkahan sembahyang/sholat ogé aya
lima perkara:
1. Nangtung
2. Takbirotul Ihrom
3. Ruku’
4. Sujud
5. Lungguh
Shahabat Ogé aya opat kalimana
Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w.:
1. Shahabat Abu Bakar r.a.
2. Shahabat Umar r.a.
3. Shahabat Utsman r.a.
4. Shahabat ‘Ali k.w.
5. Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w.
Di Mekkah aya Imam opat ka limana
Baetulloh:
1. Imam Syafi’i
2. Imam Hanafi
3. Imam Hambali
4. Imam Maliki
5. Baetulloh
Tah geuning sidik kabéh ogé tina Asma-Na
Alloh s.w.t. hakékatna nyaéta Nur Muhammad cahaya nu opat perkara
kalima Johar Awwal.
4.
Alam Arwah, nyaéta
martabat Af’al-Na Nu Maha Suci, tegesna Af’al-Na Alloh Ta’ala nu
ngajadikeun ieu ieu alam dunya. Kieu ceuk elmu akalmah di damelna téh. Ibarat
dina bioskop mah nyaéta Istidroj-na bangsa Walanda. Alam Wahdat nyaéta
Johar Awwal lir ibarat listrik-na, ari Nur Muhammad alam Wahidiat
ibarat kaca-na/(eunteung-na)
- Nurun téh ibarat kaca Beureum
- Hawaaun téh ibarat kaca Koneng
- Maa’un téh ibarat kaca Bodas
- Turoobun téh ibarat kaca Hideung
Barang éta kaca di
sorot ku Johar Awwal kajadian
bijil kalangkang-na:
- Tina kaca Beureum jadi seuneu alam dunya
- Tina kaca Koneng jadi Angina alam dunya
- Tina kaca Bodas jadi Cai alam dunya
- Tina kaca Hideung jadi Bumi alam dunya
Ku
kawasa-kawasa-Na Alloh Ta’ala, jleg
baé jadi alam dunya, nyaéta Jagat Kabir, jadi sategesna alam
dunya téh kajadian tina Nur Muhammad.
5.
Alam Ajsam,
nyaéta martabat manusa, sanggeus ieu ngadegna alam dunya, Gusti Nu Maha Suci
bade neraskeun deui midamel Adam Majazi. Terus nimbalan malaikat
miwarang ka alam dunya kudu nyokot aci seune, Aci Angin, Aci Cai, Bumi.
Gancangna geus meunang éta aci. Aci nu opat perkara téh, terus didamel:
1. Aci Bumi kajadian
kulit bulu Adam
2. Aci Seuneu kajadian
getih daging Adam
3. Aci Cai kajadian
Urat Balung Adam
4. Aci Angin kajadian
Otot Sungsum Adam.
Ku kawasana Alloh Ta’ala jleg
baé jadi katerangan asma-na Muhammad,
Mim, He, Mim jeung Dal nyaéta:
1. Cahaya anu Hideung jadi
hakékatna lafadz Mim Awwal
2. Cahaya anu Bodas jadi
hakékatna lafadz Hé
3. Cahaya anu Koneng jadi
hakékatna lafadz Mim Akhir
4. Cahaya anu Beureum jadi
hakékatna lafadz Dal
5. Johar Awwal jadi
hakékatna lafadz Tasydid
Syaré’atna nya
jadi lafadz Muhammad atawa sabalikna tina lafadz Alloh Ta’ala.:
1. Mim Awwal lafadz
Muhammad Sirah
2. Hé lafadz
Muhammad Dada
3. Mim Akhir lafadz
Muhammad Udel
4. Dal lafadz
Muhammad Suku
Tapi teu acan usik malik, ngagoler
saperti golek, gancang diteruskeun di liangan opat liang, nyaéta di panonan, di
cepilan, di pangambungan, di bahaman, terus éta liang di asupan ku sorotna
(sinarna) Nur Muhammad kajadian bisa usik malik eta adam atawa
jagat shoghir téh. Jadi, sidik pisan yén hirupna manusa téh sasatna ku
ayana cahaya. Kitu deui pangna maotna manusa téh ku teu ayana cahaya.
Samangsa-mangsa geus teu aya cahayana si jasad atawa jagat shoghir geus
teu aya kakuatannana buktina gancang burukna.
Kitu deui ieu jagat kabir nyaéta
alam dunya pangkuatna téh ku .......ku sorotna Nur Muhammad, jadi moal
salah deui engké dina kiamatna ieu jagat kabir (alam dunya) saperti
manusa (jagat shoghir) baé,
dicandak deui cahayana. Nyaéta panon poé, bulan, béntang. Tangtu baé ieu alam
dunya rusak. Atuh tinggal naonna ? tina bumi tinggal poékna, seuneu tinggal
panasna, cai tinggal tiisna, angin tinggal hawana. Terus saha nu bakal
nyicingan naraka ? teu aya deui nu bakal nyicingan naraka nyaéta “Idaa Jil
La’natulloh” téa, sakanca-kancana sakur nyawa-nyawa manusa anu teu bisa
baralik deui ka Alloh Ta’ala. Sabab tadi, keur di dunyana beunang ku
panggoda syetan. Lantaran teu iman ka Alloh Ta’ala ka Rosululloh
s.a.w.
Karana Idajil téh tadinama
malaikat-malaikat kakasih Alloh Ta’ala. Pangna di bendon ku Alloh
Ta’ala lantaran saméméh aya Adam, di piwarang ngeusian ieu alam
dunya, tapi dijangjian lilana di alam dunya ngan sarébu taun, tah ti dinya miitina
di bendon ku Alloh Ta’ala. Jadi, geus teu meunang balik deui ka
sawarga, kudu tetep di alam dunya baé. Tapi engké bakal ditetepkeun dina dasar
naraka sanggeus kiamatna ieu alam dunya. Bakating ku bedegongna sang Idazil,
manéhna snggup baé tapi rék nyuhunkeun izin pikeun ngagoda ka anak putu
Adam. Pikeun pibatureun manehna di Naraka, gusti Alloh ngawidian, tapi
saha-saha nu teu iman ka Aing (Alloh) jeung Rosulloh.
Ayeuna rék balikan deui pasal Adam, tadi
di luhur ku jisim kuring geus di caritakeun anu didamel adam majazi téh
tina acina seuneu, cai, jeung acina bumi. Bilih baé anu ngaos sareng anu
ngadangukeun ieu kitab nyangka saperti
seuneu, angin, cai, bumi téh diperes saperti nyieun aci sampeu, saenyana lain
kitu. Jadi, anu kasebut seuneu, angin, bumi téh, buktina nyaéta sakur anu
jaradi dina taneuh, saperti tatangkalan nu gedé, anu leutik, karana kapan sidik
pangna bisa ngagedéan téh tatangkalan ku opat perkara, hiji kudu cicing dina
taneuh, dua kudu kacaian, tilu kaanginan, opat kudu kapanasan. Cacakan karék
kahieuman ogé geuning tara jadi buah.
Jadi,
kusabab éta tatangkalan lilana cicing dibumi, lila kaanginanana, lila ka
caiannana, lila kapanasannana, jadi éta hawa asup kana tatangkalan sanggeus
gedé tangkalna, terus bijil buahna, tah éta bubuahan téh bakat ning wujudna
Adam. Sanajan urang ogé asalna ti dinya ogé, ngan Adam mah di damel ku Alloh
Ta’ala, barang kadieunamah sanggeus aya Adam jeung babu wadi, Madi, maningkeum,
mani. Barang éta wadi, madi mani maningkem kontak jeung sorotna Nur Muhammad
cahaya nu opat perkara nya kajadian kimpelan ngajadi jabang bayi dina jero
beuteung indung. Ari anu teu jadimah nyaéta anu teu kontak, tegesna teu tepung
jeung Nur (roh), sabab tadi ogé Alloh Ta’ala Maha Wenang, Wenang ngajadikeunana
jeung Wenang teu ngajadikeunana. Manus amah teu aya kakawasaan, ngan ukur jadi
cukang lantaran pikeun ngayakeun piwadaheun roh baé. Nyaéta sakur nu di tuang.
Karana indung bapa urang lamun teu barang tuang moal kajadian aya cai mani.
Kala waktu orok di jero beuteung teu
aya nyawana, ngan kakara aya ................... barang gubrag ka luar, roh
sucina kontak haténa, tepung jeung hawa dunya, nyaéta hawana tina bumi, seuneu,
cai jeung angina. Nya kajadian éta orok téh aya nafasna. Atawa sifatna nyawa.
Hakékatna nyawa nyaéta roh jasmani. Dina waktu panon buncelik teu aya awasna,
ceuli molongpong teu acan aya danguna, irung teu acan aya angseuna. Sungut teu
acan aya bisa nyarita. Ngan karék aya sora baé, barang geus di béré barang
dunya nyaéta cai susu atawa non baé nyaéta tina acina bumi, seuneu, cai. Jadi
éta cai nu opat perkara téh kajadian deui acina, nyaéta ngajadi getih opat
perkara, nu kasebut roh jasmani. Terus éta getih anu opat téh surup sinurupan.
Getih hideung kajadian tina aci
bumi sumurup kana kulit, nya rubakan kulit orok, hawana ka luar bijil na kana
baham, watekna bisa ngomong, getih anu beureum kajadian tina seuneu sumurup
kana daging, nu nagdean daging orok, hawana kaluar bijilna kana ceuli, watekna
bisa ngadenge.
Getih bodas kajadian tina aci cai,
sumurupna kana tulang, nyangadean balung orok, hawana kaluar bujil kana panon,
watekna bisa ningali aya awasna.
Getih anu koneng kajadian tina aci
angin, sumurupna kana sungsum nya ngalobaan sungsumna orok, hawana kaluar
bijilna tina irung watekna bisa ngambeu.
Sanggeusna éta orok geus rubak kulitna,
gedé dagingna, gedé tulangna loba sungsumna, kaluar deui hawa nyaéta nafsu anu
opat perkara Amarah, lawwamah, sawiyyah jeung muthma’innah, nyaeta buktina
sagala kahayang anu hadé jaung anu goréng.
Tuh geuningan bukti anu ngagedéan jasad
téh sanajan tanaga, pikiran akal, sumawonna paningali, pangdangu, pangucap,
pangangaseu teu aya deui anging ku pitulungna roh seuneu, angin, cai, bumi,
naon sababna pang nulung kitu téh ? teu aya deui pangkajadian sagala ti dinya
téh supaya éta parabot-parabot téh kuduna digunakeun dipaké (digunakeun)
parabot ibadah jeung kudu di paké nyieun jalan pikeun
nganyahokeun kana asal, nyaéta ka Alloh, supaya engké manéhna ka bawa
sampurna. Tegesna ka bawa balik deui ka Alloh, karana anging manusa anu
katetepan agama. Manusa anu katetepan elmu, anu bakal bisa nyampurnakeun
roh-roh sa alam dunya. Kabéh ogé pada arasup ka manusa. Sumawonna rohna bumi, seuneu, cai, angina
, étamah sapopoéna, sanajan roh-rohna héwan nu halal nu haram anu beresih anu
najis, éta sakabéh ogé pada arasup ka manusa.
Kieu jalan-jalanna saperti bangsa
tatangkalan (kai) bener syaréatnamah teu di dahar ku manusa, tapi kapan sok sok
dipaké nyuluhan sangu atawa naon baé tangtu éta rohna asup kana sangu, nu matak
jadi béda rasana, tadi béas kénéh jeung geus jadi sangu, kitu deui bangsa héwan
anu haram anu najis ogé milu arasup baé, puguh ari jinisnamah teu di dahar,
tapi upama anjing, babi paéh di cai tangtu bangkéna di hakan ku lauk cai, lauk
cai asup deui ka manusa, upama paéh di darat jadi gemuk pepelakan cau, cauna
asup deui ka manusa. Jadi, sidik manusa téh jadi cukang lantaran keur mareuntas
roh-roh sa-alam dunya balik deui ka Alloh Ta’ala.
Ku sabab éta, sidik Alloh Ta’ala
mah Suci tetep teu nyiksa teu ngaganjar, sateges-tegesna anu bakal nyiksa téh
nyaéta roh-roh tina sagala rupa. Anu geus asup ka manusa. Lantaran teu di bawa
balik deui ka Alloh Ta’ala. Rohna seuneu engké bakal jadi naraka
panas, rohna cai bakal jadi naraka tiis, rohna bumi bakal jadi naraka poék,
rohna héwan engké bakal nyereudan atawa ngégélan kana nyawana manusa.
6.
Alam Misal Martabat,
nyaéta saha-saha manusa anu di dunyana geus ma’rifat ka asal wujudna nyaéta
sagara Adam (Alam anu ka tilu téa, yakni Alam Wahidiat) tadi, éta
élmuna geus tepi ka pangkat misal, hartina geus nyaho kana asal cahaya beureum,
konéng, bodas jeung hideung. Engké dina maotna bakal asup kn sawerga dina
kanikmatan anu teu aya bandingannana, sarta langgeng teu aya putusna.
7.
Al-Insanul Kamil, nyaéta
maratabat kasampurnaan, samangsa-mangsa manusa di dunyana geus bisa ma’rifatna
kana sifat Alloh Ta’ala nu kasebut Johar Awwal téa,
atawa Alam Wahdat (alam anu nomer 2) tadi. Élmuna geus tepi kana
pangkat Insan Kamil hartina manusa nu sampurna. Engké dina maotna
bakal jatoh kana pangkat kamil mukammil, hartina sampurnaning
sampurna, béak rasana. Béak jasmani-na, jadi Dzat “Laesa Ka Mitslihi”
deui saperti-waktos tadi saméméh urang turun ka alam dunya.
[1] Di tarjamahkeun ku M.
TIRTA HAMALI, Karawang, 14 Mei 1982
[2]
Miturut K.H. Hadérani H.N., dina Bukuna: “ILMU KETUHANAN, Ma’rifat,
Musyahadah, Mukasyafah, Mahabbah (4 M)”.
Terbitan C.V. Amin, Surabaya. Tt. ngauningakeun:
Élmu ma’rifat, ku masyarakat
umum dikenal kalayan sebutan “Élmu Jero”, (mun ceuk urang sundamah “Élmu
Kabathinan” réd.). Miturut carita, di zaman Walanda masih kénéh ngajajah nagri
urang, nyuprih élmu ieu téh kacida susahna, lamun ogé aya ngalap élmu ieu téh
kalayan susulumputan, béda deui jeung nyuprih élmu Fiqih aya saeutik kabébasan.
Sahingga, élmu ieu saolah-olah stagnasi (pareum), hal ieu téh
disababkeun:
1.
Ayana larangan ti pihak
pamaréntahan Walanda ngeunaan “ngayakeun gempungan ku cara kumpul ngariung” nu
dilakukeun ku bangsa urang. Sanajan ieu hal téh ditujukeun kana masalah
kagiatan politik, tapi teu nutup kamungkinan ayana kacurigaan ti pihak
Pamaréntah Walanda ka golongan jalma-jalma nu nyuprih élmu nu maké sIstem
“ngaji diuk” nyatana ti kalangan para santri di pasantrén, kaasup jalma-jalma
nu nyuprih élmu ma’rifat.
2.
Tumuwuhna pamadegan ti
sawaréh para ulama sorangan nu aya di nagri urang, nu kacida ati-atina dina
ngajarkeun élmu ma’rifat ieu, kajaba pikeun maranéhna nu geus dianggap nyukupan
kana syarat-syaratna, tegesna nu mampuh.
Hiji
hal nu kacida jelasna, yén Pamaréntah Walanda nu ngajajah nagri urang harita
kacida teu mikaresepna ka kaum Muslimin nu nyuprih élmu Tashawuf (sanajan teu
aya larangan hukum nu tertulis). Sabab dumasar kana panalungtikan maranehanana
yén konci kakuatan kaum Muslimin aya dina kayakinan kana élmu ka-tashawufan.
Sahingga jalma nu nyuprih atanapi ngalap élmu tashawuf tumuwuh pamadegan “teu
sieun kana maot” nu sawaktu-waktu ngalakukeun perlawanan ka maranéhna. Contona
baé nu dikokojoan ku perlawanan Pangéran Diponegoro, perang Padri di Acéh,
peralwanan Pangéran Antasari di Kalimantan (Karajaan Banjar), perlawanan Sultan
Hasanudin di Banten, Pangéran Fatahalillah jeung réa-réa deui. Ieu hal téh, di
dadasaran ku élmu katashawufan. Kitu miturut panalungtikan ti Oriéntalis pihak
Walanda nyatana Prof. Snouck Horgrunyé. Ku kituna élmu ma’rifat téh di larang
ku pamaréntah Walanda.
Anapon
sabab nu kadua hartina ka ati-atian para Ulama Tashawuf pikeun ngajarkeun élmu
Ma’rifat ka jalma anu hanaang dina nyuprihna. Hal ie téh dumasar kana
katerangan hadits بقدر
عقولهم" “ (miturut kana kadar akalna) jeung kudu ka
“ahlina’. Kusabab hal éta sumebarna élmu ma’rifat téh rada di piheureut.
Prinsip “ahlina” didieu nyatana kana syarat nu kudu dipibanda saméméh ngalap
élmu Ma’rifat, nu diantarana baé:
1) Kudu faham kana sifat nu dua puluh lain apal wungkul, tapi kudu ngarti
kana jerona makna sifat nu dua puluh téa.
2) Kudu bisa ngamalkeun syaré'at kalayan tekun tur saéstu. Sabab nu
dikhawatirkeun inggis ku bisi rémpan ku kaayaan lumangsungna sikap bathin
mingkin jero, tapi akhirna teu paduli kana syaré'at. Kukituna dikalangan
Ahlus-sunnah Wal-jama’ah (Ahlul Kasyaf) mufakat kana katerangan:
ومن تفقه بلا تصوف فقد تفسق ,
ومن تصوف بلا تفقه فقد تزندق
, ومن تجمع بينهما فقد تصدق
“Sing saha jalmana nu nyekel deleg ajaran (hartina faham bari
ngalaksankeun) Fiqih tanpa dibarengan ku ajaran (hartina faham bari
ngalaksankeun) tashawuf maka manéhna ka asup kana golongan jalma fasiq.
“Jeung
sing saha jalmana nu nyekel deleg ajaran (hartina faham bari ngalaksankeun) Tashawuf
tanpa dibarengan ku ajaran (hartina faham bari ngalaksankeun) Fiqih maka
manéhna ka asup jalma Zindiq”
“Jeung
sing saha jalmana nu nyekel deleg kana dua ajaran (hartina faham bari
ngalaksankeun) antara Fiqih jeung Tashawuf maka manéhna ka golong
“shidiq” (bener)”.
Dumasar
kana hal éta, K.H. Hadérani negeskeun, yén kumaha baé kaayaanana, nyuprih élmu
Ma’rifat téh kacida pentingna. Sabab sawaréh Ulama Tasawuf méré patokan hukum
kaasup “Fardhu ‘Ain”. Pikeun satiap Mukallaf sacara Ijmali (global/menyeluruh)
jeung “Fardhu Kifayah” sacara Tafshily (terperinci). Ampir sakabéh para Ulama
ahli Tashawwuf ogé para ‘Arif Billah, mufakat yén mungguhing hakékat yén “Teuaya
salah saurang ogé nu bisa apal ka Alloh iwal ku Alloh deui”. Sedengkeun
Ulama Ahli Dzohir teu nyaluyuan kana konsép rumusan éta.
Kukituna didieu K.H. Haderani
nyutat hiji ucapan Ulama ahli Tashawuf Syékh Muhammad Jabbar An-Nafiri
Qoddasallohu Sirrohu. Nu kieu cariosanana: “Amal sholéh nu dilakukeun tanpa
Ma’rifat ka Alloh, maka akhirna bakal ambuh-ambuh, gugur lebur taya nilaina,
ibarat lebu anu katiup ku angin dina mangsa datangna angin puyuh topan
taliwawang”.
Salajengna
diperjelas deui ku ucapan Imam Ad-Daqqoq dina kitabna “Risalah Qusyairiyyah”:
المعرفة توجب السكينة فىالقلب كما أن العلم
يوجب السكون فى العقل فمن ازدادت معرفته إزدادت سكينته (رسالة القسيرية)
“Ma’rifat téh nyaéta nu mastikeun datangna katingtriman haté,
saperti ogé élmu nu mawa katingtriman kana ‘akal, sing saha jalmana nu tambah
nilai ma’rifatna, maka bakal tambah ogé rasa tingtrim kana haténa”.
Ogé ucapan Syékh Amin Al-Kurdi Al-Irbaly
Asy-Syafi’i dina kitabna: ‘Tanwiirul Qulub Fi Mu’amalati ‘Alamil Ghuyuub’
karangan , Taun 1377 H:
فعلى العاقل أن يشعر ساعد الجد فى طلب
المعرفة ولا يتوانى فى ذلك لئلا يدركه الموت وهو مصاب بعمي الجهل فلا يكون له بعد
ذلك سبيل إلى البصيرة قال تعالى : ومن كان فى هذه أعمى وهو فى الأخرة أعمى واضل
سبيلا ... (تنوير القلوب)
“Maka sakuduna pikeun jalma nu mibanda akal pikiran pikeun
museurkeun sakuat tanagana dina nyuprih élmu ma’rifat, tur ulah nunda-nunda
waktu dina nyuprihna. Ulah sampé ka datangna ajal. Sabab lamun kabutaan
lantaran kabodoan geus datang nyampak dina akhir. Maka hamo aya jalan deui
pikeun ningali kangeunahan. Saperti Dawuhan Alloh: Jeung sing saha jalmana nu
buta/lolong di dunyana ayeuna, maka di akherat jaga bakal leuwih buta deui malah
kacida sasarna”
Syékh
Amin Al-Kurdi Al-Irbaly Asy-Syafi’i negeskeun: “Kanyahokeun, yén mikawanoh diri
téh ngarupakeun salah sahiji urusan nu penting pikeun tiap-tiap pribadina
manusa. Sabab, saéstuna sing saha nu apal/wanoh ka dirina, tangtu bakal mampuh
apal/wanoh ka Pangéran-na. Yakni, apal yén dirina téh hina, lemah, tur fana
(keuna ku rusak). Ku sabab hal éta, manéhna bakal apal ka saha nu jadi
Pangéran-na nu mibanda sifat mulia, kuasa tur langgeng abadi. Sabalikna sing
saha nu teu apal kana dirina ngandung harti manéhna pasti moal apal ka
Pangéran-na”
[3]
Syaikh Ibnu Atho’illah As-Sukandary, dina Kitabna “Matnul Hikam” nu ditarjamahkan ku Labib Mz, nu judulna “Kuliah
Ma’rifat, Upaya Mempertajam Mata Bathin dalam Menggapai Wujud Allah Secara
Nyata” nu diterbitkeun ku Tiga Dua, Surabaya. Citakan Kahiji taun 1996 kaca
15-17:
Ngauningakeun
yén Ma’rifat téh nyaéta: mungguh ahli bahasa mah hartina ‘nyaho’ atawa
‘Mikawanoh’. Sedengkeun mun dijabarkeun leuwih luas hartina Ma’rifat téh
nyaéta: “Tata cara nganyahokeun atawa mikawanoh Alloh Ta’ala ngaliwatan
tanda-tanda kakawasaan-Na-na diantarana makhluk-makhluk ciptaan Manten-Na”.
Sabab, kalayan merhatikeun tanda-tanda kakawasaan-Na-na urang bisa nganyahokeun
ngeunaan ayana kaagungan Alloh Ta’ala.
Urang
tangtu yakin tur faham pisan, yén teuaya hiji makhluk ogé, ti mimiti makhluk nu
pangleutikna nepi keun nu pang badagna, nu ayana kalayan aya ku sorangan. Ieu
hal téh nuduhkeun hiji bukti yén aya nu nyiptakeun. Tur saha deui nu
nyiptakeunana anging Alloh Ta’ala nu nyiptakeunnana. Ciri-ciri nu mangrupakeun
bukti nyata yén Alloh Ta’ala téh aya, sidik pisan di sabudeureun urang, ulah
nyawang nu anggang, ulah nalungtik nu tebih, ulah ngalamunan nu jarauh. Tapi
tingal kaayaan sapopoé urang dina kahirupan, pan jelas pisan kakawasaan Alloh
téh tos katingali, diantarana sumiratna
sang Surya di arah wétan tuluy surup di belah kulon dina waktu poé manjing
peuting. Bari jeung taya bosenna tiap poé saperti kitu, tara pahlili, teu acan
aya béjana, sugan pernah dina hiji waktu
panon poé téh bijilna ti belah kulon, surupna ka belah wétan, teu acan aya
béjana. Urang ogé bisa ningal éndahna suasana peuting, muncungulna bulan nu nyaangan
poékna peuting dina mangsana bulan purnama, baranangna béntang nu ting
kariceup. Jeung réa-réa deui tanda-tanda kakawasaan Alloh Ta’ala nu karasa tur
katingali ku urang saréréa. Ku sabab éta, sing saha jalmana nu teu Ma’rifat ka
Alloh s.w.t. ngaliwatan tanda-tanda kakawasaan-Na-na, maka éta jalma téh ka
asup jalma anu pang-lolong-lolongna jalma diantara jalma anu lolong. Sakumaha
dawuhan Alloh dina Surat Al-Haj ayat 46 :فإ نها لا تعمى الأبصار ولكن تعمى القلوب
التي فى الصدور “Satemenna lain matana (mata lahiriah) nu buta,
tapi mata haténa (nu buta) nu aya dina jero dadana”.
Didieu
Syaikh Ibnu Atho’illah As-Sukandary ngajelaskeun yén dina raraga urang Ma’rifat
ka Alloh Ta’ala téh lain wungkul kalayan ngagunakeun lahiriyah. Tapi kudu
dibantuan ogé ku bathiniyyah atawa mata haté anu beresih tina rereged-rereged
dosa. Sahingga lamun urang geus kitu hartina geus Ma’rifatulloh maka bakal boga
ciri nu mandiri, nyatana salawasna nyarandékeun sagala pasualan-pasualan
kahirupan téh ka Alloh s.w.t. tur dirina bakal salamina pasrah, sadrah bari
sumerah ka Alloh s.w.t. naon baé anu
tumiba nu ditampa nu enggeus kaliwat jeung nu bakal karandapan ka dirina éta
sumpingna ti Alloh Ta’ala, maka salawasna di tampi kalayan hadé, di tarima ku
manah nu jembar. Lamun dipaparin kani’matan, manéhna syukur, sabalikna lamun
dipaparin musibah manéhna sabar kalayan tawakal ka Alloh s.w.t. Sabab, dina qolbuna geus ngagulung hiji
kayakinan, yén sagalana éta sumpingna ti Alloh s.w.t. Sabab, teuaya hiji
perkara ogé nu aya di dunya ieu, anging aya manfaat atawa hikmah di satukangeun
kajadian-kajadian éta.
Saluyu
reujeung Syékh Ihsan Muhammad Dahlan Al-Jampisi Al- Kediri, dina kitabna:
“Sirojuth-Thoolibiin, syarah Minhajul ‘Abidin Ila Jannati Robbil ‘Alamiin”,
terbitan Musthafa Al-Baby Al-Halaby, Mesir, nu ngauningakeun:
وأما المعرفة فالمراد بها أن يعرف أربعة أمور : يعرف نفسه
ويعرف ربه ويعرف الدنيا والأخرة, فيعرف نفسه بالعبودية والذل والإفتقار, ويعرف ربه
بالسيادة والعظمة والإقتدار , ويعرف أيضا بكونه غريبا فى هذاالعالم مسافر ا منه
إلى دار الأخرة
(سراج الطالبين)
“Nu dimaksud ma’rifat téh
nyaéta opat perkara: 1) Wawuh/wanoh/apal ka diri pribadi; 2) Wawuh/wanoh/apal
ka Alloh Ta’ala; 3) jeung nu ka 4) Wawuh/wanoh/apal ka dunya jeung akherat. Nu
dimaksud wawuh/wanoh/apal ka diri pribadi téh nyaéta ku netepkeun sifat
ka-hambaan- (Ubudiyyah), nyatana ngarasa hina dipayuneun Alloh tur bari munajat
bari salawasna ngarasa butuh ka Alloh Ta’ala, kalayan ku Kamulyaan-Na-na,
Kaagungan-Na-na, ogé ku Kakawasaan-Na-na. Ogé wawuh/wanoh/apal ka diri pribadi
nu dimaksud didieu nyaéta ngaku bari rumasa yén diri téh asing di ieu alam
dunya téh, ngan ukur jadi musafir (nu keur ngalalana) di alam dunya pikeun nuju
ka alam akherat”.
[4] “ أوال
الدين معرفة الله” Miturut Murtadho Muthahhari, dina kitabna “Hikmatha
va Andaruz-Ha” Terbitan Intisyarat Shadra, Téhéran. Di anggit nganggé
bahasa Parsi. Nu ditarjamahkeun ku Ahmad Subandi tur di bahasa Indonesiakeun: “Jejak-Jejak
Ruhani Murtadho Muthahhari”. diterbitkeun ku Pustaka Hidayah, Bandung.
Citakan kahiji titi mangsa Dzulhijjah 1416 H/Mei 1996 M. nyutat dina Kaca 7
& 11:
Muthohhari
ngauningakeun, yén “ أوال الدين معرفة الله” ieu katerangan téh sumberna ti Sayyidina ‘Ali
bin Abi Tahalib Karomallohu Wajhah (anu miturut kaum Syi’ahmah yén Sayyidina
‘Ali bin Abi Thalib k.w. téh kalebet manusa suci anu nomer tilu saatosna
Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. nu urutan kaduana nyatana Siti Fatimah Az-zahra’
[Tingali ”14 Manusia Suci” Déwan
Ulama Organisasi Dakwah Islam. Terbitan Pustaka Hidayah , Bandung. Citakan Katilu titi mangsa Rajab 1421 H./Oktober 2000
M] ).
Anu
miturut Murtadho Muthahhari, yén “ أوال الدين معرفة الله” “Awal-awal-na Agama
éta ma’rifat (nganyahokeun/mikawanoh) Alloh s.w.t.” téh, nyaéta lamun urang
ngaumpamakeun agama ibarat hiji bangunan nu mibanda panto, témbok/bilik,
jandéla, kaca, lalangit, pondasi, jeung sajabana ti éta. Tah lamun urang
ngaumpamakeun agama téh siga bangunan, maka urang bisa nyokot garis badagna,
yén sakabéh ajaran, kayakinan, ogé tuntunan amaliyah ti mimiti ucapan,
patékadan jeung perbuatan dina agama éta museur tur ngamuara kana Ma’rifat
(nganyahokeun/mikawanoh) Alloh s.w.t. Terus lamun urang ngaumpamakeun deui,
agama téh lir ibarat hiji Buku élmu pangaweruh anu disusun tina sababaraha bab,
pasal, tur bagian-bagian nu séjénna tina éta buku, maka nu kudu jadi judul
pokok tina éta buku téh nyaéta Ma’rifatulloh (nganyahokeun/mikawanoh Alloh
s.w.t). Salajengna Muthahhari ngajelaskeun deui, yén lamun urang rék
numpuk-numpuk atanapi rék ngumpulkeun bahan-bahan pikeun bangunan dina hiji
gudang. Urang teu perlu ngatur mana nu leuwih tiheula nu kudu disimpen ogé mana
nu kudu dipandeurikeun. Pon kitu kénéh lamun urang boga maksud rék nyusun hiji
buku nu isina mangpirang-pirang élmu pangaweruh dina bentuk ‘Kapita Selekta’,
urang teu kudu susah payah ngatur mana nu kudu di tiheulakeun ditulis dina kaca
munggaran, kadua atawa dina kaca-kaca saterusna. Sabab buku anu bentukna
‘Kapita Selekta’ mah teu ngalarang disimpenna hiji judul bahasan dina kaca mana
baé. Kitu deui lamun urang rék maca hiji buku teu aya aturannana tur teu aya
bédana mana baé nu rék dimimitian ku urang di baca. Urang bisa milih tina
kaca-kaca éta buku naha rék nu munggaran, pertengahan atawa nu akhir karep
urang da teu aya bédana.
Tapi
béda deui lamun urang rék ngadegkeun hiji bangunan. Didieu urang kacida perluna
ayana aturan, mana nu kudu ditiheulakeun jeung mana nu kudu dipandeurikeun.
Sabab dina massalah ngadegkeun hiji bangunanmah kudu pinuh ku perhitungan nu
asak. Kitu deui lamun urang rék maca buku ‘Karya Ilmiyah’ atawa hiji ‘Kitab
Kaélmuan’. Urang kudu ngamimitian ti awwal, dituluykeun kana bagian-bagian nu
séjénna, ceuk paribasa téamah kudu “Nete tarajé nincak ambalan” ulah sampé ka
luluncatan teupuguh aturan, atuh meureun lain pangaweruh nu aya tapi kalah ka
kabingung jeung kateungeunahan nu aya.
Tah,
dina masalah agama ogé kitu, lamun urang rék ngalakukeun ka-agamaan urang
kalayan bener, lempeng tur kaharti ku akal, taya kajaba dasarna iwal ti urang
kudu nguatkeun tauhid ka Alloh s.w.t. Tah ieu nu disebut “
أوال
الدين معرفة الله”
téh. Sabab tadi téa, saban-saban perkara mibanda titik dasar awal pangna aya
ngabentuk. Kitu kénéh dina ngabentuk salah sahiji sistem nu kuat bari ngarah
aya guna jeung manfa’atna, nya kudu di mimitian di bangun di luhureun titik
dasar anu jadi sabab éta hal téh aya. Pon kitu kénéh dina masalah nguatkeun
tingkah ka-agamaan urang anu ceuk panalungtikanmah yén agama Islam téh ajaranna
kacida jembarna nu ngalingkupan pamikiran, kayakinan jeung perbuatan. Anu éta
agama Islam téh boga titik puseur atawa pusat dasar permulaan, tur lamun agama
dibangun tina titik dasar permulaan éta, tanwandé agama téh bakal kuat tur
tohaga sarta bakal karasa guna jeung manfa’atna boh keur diri pribadi kitu
keneh keur sasama. Tah nu jadi pertanyaan naon atuh nu jadi titik dasar
permulaan agama Islam téh ? taya kajaba “Tauhidulloh” nguatkeun
kayakinan yén Alloh téh teu dua, teu tilu, tapi ukur hiji nyatana Alloh Ta’ala.
Tur Ma’rifat (nganyahokeun/mikawanoh ) Alloh Ta’ala.
[5] Saluyu reujeung Hadits Nabi Muhammad s.a.w.
:
من عمل عملا بغيرعلم مردودة لا تقبل
(الحديث)
“Sing saha
jalmana nu migawe hiji amalan (kalebet amal ibadah) kalawan tanpa dibarengan ku
élmuna, maka (éta amalan téh) ditolak (tegesna) moal ditarima”
[6] Sakumaha anu dijelaskeun ku Imam Ad-Daqqoq
dina kitab “Risalah Qusyairiyyah”:
المعرفة توجب السكينة فىالقلب كما أن العلم
يوجب السكون فى العقل فمن ازدادت معرفته إزدادت سكينته (رسالة القسيرية)
“Ma’rifat téh nyaéta nu
mastikeun datangna katingtriman haté, saperti ogé élmu nu mawa katingtriman
kana ‘akal, sing saha jalmana nu tambah nilai ma’rifatna, maka bakal tambah ogé
rasa tingtrim kana haténa”.
[7] Tambihan, Dina masalah “sakarotil maot”
Imam Al-Ghozali ngajelaskeun dina kitabna “al-Durrah
al-Fikriyyah Fi Kasyf ‘Ulum al-Akhirah” Terbitan Darrul-Kutub al-Ilmiyyah,
Beirut, Citakan Kahiji , Titi mangsa 1409 H./1988 M. Ditarjamahkeun ku Abu Hamida MZ.
Kalayan judul bahasa Indonesiana “Nafak Tilas Ruh, Dari Rahim Hingga
Mahsyar” Terbitan Pustaka Madani, Bandung, Citakan Kahiji,
Desember 1999.
Didieu
dijelaskeun yén nalika sakarotul maut, yakni nalika tos deukeut-deukeut kana
maot. Maka datang opat malikat. Malaikat nu kahiji tugasna narik nyawa ti suku
katuhuna. Malaikat nu kadua narik nyawa ti suku kéncana. Malaikat nu katilu
narik nyawa tina leungeun katuhuna. Jeung Malaikat nu kaopat narik nyawa ti
leungeunna nu kénca. Terkadang nalika si mayyit keur sakarat, ditémbongkeun
kaayaan alam malakut. Lebah dinya pisan bruh-bréh sagala ditémbongkeun ku Alloh
s.w.t. lieuk ka katuhu katémbong gambar sawerga, lieuk ka kénca
katémbong gambar naraka. Amal-amal nu geus dipilampah bakal
ditémbong-témbongkeun.
Dawuhan
Rosululloh s.a.w.: “Yén Sakaratul Maut téh leuwih
peurih tibatan tilu ratus sabétan pedang. Ku sabab éta pisan, waktu
harita (nalika Sakarotul maot) bijil késang
badag késang lembut, bari panon buncelik, irungna ngabeukahan, tulang
iga burungna ka angkat, nafasna rénghap-ranjug, tur warna kulitna jadi
pucat pias….”.
Nalika
nyawa hiji jalma nyampé kana dada, maka létah-na jadi asa pondok balelol teu
bisa nyarita. Ku sabab kitu, teuaya nu bisa ngomong nalika nyawana geus
ngagunduk ngumpul dina dada. Ieu hal téh disababkeun ku dua hal, nyaéta nu kahiji,
yén ieu kaasup perkara nu kacida beuratna, sabab dadana jadi sumpek-sesek
lantaran nafasna ngumpul di dada. Coba titénan, tingkah jalma anu nalika dadana
di teunggeul atawa ditonjok, maka pasti bakal nga-heunggeu. Kadang-kadang
manéhna bisa ngomong najan bari rénghap-ranjug, kadang-kadang ogé aya nu teu
manggapulya teu bisa ngomong sama sakali kusabab eungap nahan kanyeuri sabab
dadana jadi sesek, nafas asa ngumpul kabéh dina dada. Saban jalma anu di tewek
atawa di tubles bakal ngajerit nahan kanyeuri, kajaba jalma nu di tewek atawa
ditubles dadana, sabab manéhna bakal paéh tanpa bisa ngajerit sumawonna
cumarita.
Nu kadua,
sabab geteran sora nu bijil ku sabab
hawa panas nu mibanda sifat insting geus ilang, sahingga dirina sok robah-robah
dina dua kaayaan. Nyaéta kaayaan panas jeung kaayaan tiris nu kacida. Dina hal
ieu pisan, kaayaan jalma nu mati sok beda-beda kaayaanana.
[10] Sakumaha Dawuhan Alloh dina Al-Qur’an surat
Al-Isra’ ayat 72:
ومن كان فى هذه أعمى فهو فى الأخرة أعمى
وأضل سبيلا
“ Sing saha jalmana nu
kaayannana di ieu alam dunya buta (buta haté), maka di akherat jaga bakal
leuwih buta tur sasar kacida”
Ogé
dina surat Al- Haj ayat 46:
فإنه لا تعمى الأ بصار ولكن تعمى القلوب
التى فى الصدور
“ Maka
saéstuna lain buta mata lahiriah tapi buta haté nu aya dina sajeroning dada”
[11] Mun Saur sunan Kali jagamah
panginten “Mati sajeroning urip” hartina urang téh kudu tatan-tatan/siap-siap
ti ayeuna keneh keur nyanghareupan nu ngaran maot téa. Sabab, kalolobaan jalma,
siga sieun kana maot téh tapi najan sieun ogé kana maot, ari kana persiapanmah
siga teu malire, eh.... hare-hare baé.
Didieu konsép maot sajerona hirup, urang diperedih sangkan bener-bener
ngisian ieu kahirupan, sabab alam dunyamah ukuran alam sampéuran atawa tempat reureuh
pikeun nuju ka alam asal nu baheula bapa urang sareréa nyatana bapa Adam Jeung
Babu Hawa asal diciptakeun. Kukituna jiwa manusa pasti bakal balik ka alam
geusan ngajadi. Urang ulah poho kana fitrah urang salaku makhluk Alloh nu suci.
Nu dina asalna ogé apanan urang téh geus ariman tur geus be’at langsung
dipayuneun Alloh Ta’ala, yén urang téh moal rek midua anjeun-Na, urang tos
ikrar dina mangsa alam rahim nalika Alloh naros “Alastu Birobbikum ?’” urang
sareréa ngajawab “Balaa syahidnaa..”.
Sakumaha dina kitab “Tanwirul
Quluub” dijelaskeun yén jiwa manusa téh asalnamah mibanda
“Lathifatur-Robbaaniyyah” (cahaya ka-Pangéranan), jeung kacida deukeut
hubunganna jeung Alloh Ta’ala, salawasna teu weleh-weleh ngaagungkeun, tur
nyucikeun Alloh, tur nu dipikanyaho ku roh jiwa manusa téh anging Alloh
wungkul. Tapi, sanggeus roh jiwa manusa diasupkeun tur aya hubungan jeung jasad
manusa, didieu roh jiwa manusa téh nyaho yén aya nu sejen salian ti Alloh
s.w.t. Tur didieu pisan titik awwal
tumuwuhna naon nu disebut “poho”. Poho kana asal kajadianana salaku jiwa nu
mibanda “Lathifatur-Robbaaniyyah” (cahaya ka-Pangéranan), maranehna poho kana
tugas nu kudu dilaksanakeun tina mangpirang-pirang parentah Alloh atawa
kabisaaan nu geus dilaksnakeun saméméh maranehna diasupkeun kana jjasad téa.
Hal ieu téh disababkeun ku akibat sagala nu salian Alloh (kaa’inat,
kaun/aghyar) téa nu anyar dipikanyaho ku maranehna nguasaan kana jiwana nu ceuk
bahasa suluk téamah “Munthori’atan Fi Mir’atih” (sagala nu anyar tadi nempel
kuat dina mata haté). Maka ku sabab éta pisan perlu ayana
peringétan/pengeling-ngeling, nya Alloh ngirim/ngutus para rasul kalebet
Rosululloh s.a.w. sakumaha Dawuhan Alloh
dina Al-Qur’an surat Adz-Dzariyat ayat 55:
وذكر فإن الذكرى تنفع المؤمنين
“Bere
pangeling-ngeling ku Anjeun (Muhammad) saéstuna
pangeling-ngeling éta kacida aya manfa’atna pikeun jalma-jalma nu
ariman”
Nglaksanakeun sagala nu dipepelingkeun ku
Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. boh nu bentukna larangan atawa parentah éta téh
mangrupakeun wasilah pikeun nagberesihkeun haté, jiwa jeung perasaan nu kacida
gede manfaatna.
Jiwa
nu tadina saméméh dibungkus ku jasad, dina kaayaan beresih tur suci, tuluy jadi
kotor ku akibat kaeunteupan panyakit “poho kana purwadaksi” téa poho kana
kaayaan awal kajadian téa, tah ku jalan urang ngalaksanakeun pepeling nu
sumpingna ti Kanjeng Nabi Muhammad s.a.w. nu mangrupakeun alat pikeun
ngaberesihkeun jiwa, maka urang bakal bisa deui balik deui kana kajadian awal
urang tur bakal tepung nyaksian ‘Al-Haq” nyatana Alloh Ta’ala siga behuela. Nu
saterusna urng bakal nyaksian ‘Arasy-Na Alloh, Kursy-Na Alloh, jeung réa-réa
deui sajaba ti éta nu aya di alam Malakut.
Jadi
paeh sajeroning hirup téh nyaéta ngeling keun diri pribadi yén jasad anu
diancikan ku urang téh barang anyar nu bakal keuna ku rusak, nu hiji waktu
bakal mati, nu hiji waktu bakal balik ka asal, ngan nu jadi pertanyaan urang
balik ka asal téh engke naha bakal bis jadi deui jiwa nu mibanda
“Lathiratur-Robbaniyyah” nyatana jiwa nu miband cahaya kapangéranan téa naha
henteu ?. Tah ieu meureun nu disebut neangan ka sampurnaan hirup téh, nyatana
ngudag-ngudag deui atawa ngayakeun tarekah geusan ieu jiwa téh mibanda deui
cahaya kapangéranan téa nyatana “Lathifatur-Robbaniyyah”. Sabab sifat ka-Pangéranan éta nu ngabedakeun
manusa jeung sato sakumaha sapalih ‘Arif Billah nyarios:
ألحقيقة الربانية ألتى تميز بين الإنس
والحيوان
“Hakikat ka-Pangéranan nu aya di diri manusa nu ngabedakan
antara manusa jeung sato”
Malihan lamun manusa geus
manggih atawa geus bisa mibanda sifat Robbaniyyah-na deui atawa geus balik deui
ka asal tur mibanda “lathifatur-Robbaniyyah” téa, maka éta manusa téh kaasup
golongan para kakasih Alloh, da tadina téa manusa keur acan diasupkeun kana
jasad, masih berbentuk jiwa (roh) manusa jadi kakasih Alloh, da deukeut téa
sareng Alloh, salamina ngaagungken tur nyucikeun Manten-Na.
[12] Redaksi nu sami ngeunaan hadits Nabi s.a.w. ieu,
sakumaha nu diuningakeun ku Jalaludin Rakhmat dina bukuna “Meraih
Cinta Ilahi, Perspektif Sufistik” Terbitan PT. Remaja Rosda Karya, Bandung.
Citakan Kalima, Titimangsa November 2001, nyaéta: موتوا قبل أن تموتوا “Paeh
anjeun saméméh anjeun paeh”. Miturut Jalaludin Rumi dina nafsirkeun ieu
Hadits Nabi s.a.w. yén dina hadits éta aya dua kali kecap “maot”, hal ieu
nuduhkeun yén aya dua kalii maot. Nu kahiji dina kecap “تموتوا” éta nuduhkeun kana
maot ‘alami’ atawa kana "ألموت
الطابعى" ieu maot nu lumrah disaksian
ku urang, nu mangruapekun taqdir Alloh s.w.t.
Anapon nu kadua dina kecap “موتوا” ieu kecap téh nuduhkeun
kana maot mistikal atawa maotna ego, atawa bisa disebut maotna diri pribaadi,
tegesna ilangna rasa umangkuh kana kaayaan diri, sabab diri pribadi
mangrupakeun titipan, teu aya hak pikeun miboga, anging Alloh s.w.t. nu
gaduhna. Sahingga Ibnu ‘Aroby
nyebatna maot hal kieu téh disebut Maotna kahayang, maotna hawa nafsu
kaduniawiyan atanapi "ألموت
الإراد".
Ngomongkeun
masalah maot lain hal gampang, sabab disamping pangaweruh manusa ngeunaan hal
éta terbatas, ogé akibat kasedihan jeung kasieun sering ngalimpudan nalikung
kaayaan keur ngabahasna. Kitu ceuk Quraish Shihab dina bukuna “Membumikan
Al-Qur’an, Fungsi dan Peran Wahyu dalam Kehidupan Masyarakat” Terbitan
Mizan Pustaka, Bandung. Citakan ka-26, Titimangsa Sya’ban 1424
H./Oktober 2003. dina bab “Kematian Dalam Al-Qur’an”. Kaca 237- 240. anu
leuwih jelas Quraisy Shihab nyutat hiji Dawuhan Alloh s.w.t. dina Surat
Az-Zumar ayat42:
ألله يتوفى الأنفس حين
موتها والتى لم تمت فى منامها فيمسك التى قضى عليها الموت ويرسل الأخرى إلى اجل
مسمى إن فى ذلك لأيت لقوم يتفكرون
“Alloh ngagegem (nyepeng) jiwa
(jalma) nalika paraeh, jeung (Alloh)
ngagegem (nyepeng) jiwa (jalma) nu can paeh nalika keur sare. Tuluy Alloh nahan
(jiwa jalma) nu geus ditibankeun katangtuanana papastenna. Jeung alloh
ngaleupaskeun deui jiwa (jalma) nu liana (nu sare), tug nepi ka mangsa anu geus
ditangtukeun. Saéstuna dina hal éta téh kakandung ayat-ayat pikeun kaom nu malikir”.
Ayat
di luhur ngagambarkeun maot téh lir ibarat sare. Malahan pihartieunana sacara gamblang
dijelaskeun ku Hadits kanjeng Nabi Muhammad s.a.w., nalika Anjeunna di taros ku
salah saurang Shohabat: “Naha di sawerga téh aya kulem, ya Rosulloh ?”.
Rosululloh s.a.w. ngawaler: “Sare téh dulurna paeh, di surga mah moal aya
paeh, sahingga sare ogé moal aya”. Dina hal ieu apanan Kanjeng Nabi s.a.w.
nganjurkeun supaya nalika urang hudang tina sare supaya ngadu’a:
ألحمد
لله الذي أحيانا بعد ماأماتنا وإليه النشور
“Sagala puji kagungan Alloh nu
tos ngahirupkeun abdi-abdi sadaya saba’da anjeunna ngamaotkeun abdi-abdi
sadaya”.
Masalah maot kacida dipikahariwang ku kalolobaana
manusa. Ahli Mitos, filsafat ogé ahli élmu pangaweruh, teu mampuh méré jawaban
anu pasti, iwal ti agama nu mampuh méré
jawaban, ngaliwatan Al-Qur’an agama urang agama Islam méré jawaban nu tangtu,
tur dina Al-Qur’an lewih ti 300 ayat ogé ratusan hadits anu ngabahas ogé
ngauningakeun ngeunaan pasualan maot. Boh hadits anu shoheh ogé hadits anu dhoif
mungguh ahli Hadits.
Mun ditilik-tilik ditalungtik aya dua hal anu
kakandung dina al-qur’an ngeunaan maot, nu kahiji maot disebat “mushibah”
, teu disebut musibah kumaha da anggapan sapalih manusamah yén maot téh alat
misahkeun kangeunahan, keur ngeunah-ngeunah, keur bétah-bétah hirup di alam
dunya geletuk baé maot, meureun kangeunag, kabétah téh kapegat nepi kadinya, da
anggapan umum-mah yén saban-saban nu megatkeun atawa nu misahkeun kangeunah éta
musibah. Terkadang seueur manusa nu sieun kana maot téh. Najan rasa sieun
nyampak dina dada tapi masih loba keneh dulur urang nu saAkidah sa-agama teu
nyiapkeun ti ayeuna keneh pikeun nyanghareupan maot éta. Padahal geus jelas yén
dina Al-Qur’an dijelaskeun Dina Surat Ali Imron ayat 185 Alloh ngadawuh:
كل نفس ذآئقة الموت وإنما توفون جوركم يوم
القيامة فمن زحزح عن النار وأدخل الجنة فقد فاز وما الحيوة الدنيا إلا متاع
الغرور ﴿أل عمران:185 ﴾
“Sakur anu nyawaan mah bakal
ngalaman maot, wawales ka maraneh ngan wungkul baris dicumponan dina poé
kiamah, ku sabab éta, sing saha anu disingkirkeun tina seuneu naraka sarta
diasupekeun ka sawarga, éta jalma téh ka asup anu untung, kahirupan dunyamah
taya lian ngan kasenengan nu palsu”.
Nu kadua, disebutkeun yén maot téh
mangrupakeun anugerah Alloh swt. naon sababna disebut anugerah ? sabab maot téh
hiji-hijina jalan pikeun nuju kabagjaan nu abadi. Jadi, jelas yén maot téh
jalan, sing saha baé jalmana kumaha baé bentukna, pasti bakal ngaliwatan jalan
éta, tur éta jalan téh mangrupakeun jalan pikeun tepung ka tempat dimana éta
tempat téh nu bakal jadi tempat panganjrekkan urang nu salalawasna, abadi
langgeng teu aya tungtungna.
Dumasar kana hal éta maka Kanjeng Nabi Ngadawuh: “Prak
diajar maot ti ayeuna keneh saméméh anjeun tepung jeung maot nu geus
dipastikeun” موتوا قبل أن تموتوا” hartosna urang kudu tatan-tatan nyiapkeun diri pikeun
pibekelan urang jaga ngisian alam anu langgeng taya tungtungna nya akherat téa
ngaranna.
[13] Aya tilu rupa jalma dina nyuprih élmu
Ma’rifat, sakumaha anu dijelaskeun ku
Imam Ahmad Al-Husni dina kitabna “Aiqadzul
Himam”:
من عرف ألله به فهو عارف على ا لحقيقة ,
ومن عرفه باالدليل فهو متكلم , ومن عرف باالتقليد وهو عامي ﴿أيقاظ الحمام ﴾
“Sing saha jalmana nu ma;rifat ka Alloh ku Alloh, maka éta jalma
kaasup Arif anu hakiky, jeung sing saha jalmana nu ma’rifat ka Alloh ku Dalil
(atawa lewat jalan nyuprih katerangan) maka éta jalma ka asup golongan “ahli
kalam”, jeung sing saha jalma nu ma’rifat ka Alloh, ku jalan ilu-iluan (taqlid)
maka manéhna kaasup golongan jalma nu awwam”.
[14] Tingali catétan no. 4
[15] Didieu teu dijelaskeun tarekat
wali saperti kumaha, didieu simkuring wawantunan nyutat hiji katerangan manawi
aya kaitan sareng katerangan ngeunaan tarekat wali. Sateuacanna sakumaha nu
dijelaskeun dina catétan no. 13 di luhur, nu ngajelaskeun yén tingkatan nu
kahiji dina ngagolongkeun tingkatan jalma nu Ma’rifat ka Alloh, tur nu ka asup
kana golongan jalma nu kaasup tingkatan nu kahiji nyatan Waliyulloh/ Auliya
Alloh. aya katerangan nu nyebutkeun yén para ulama ngabagi dua golongan para Auliya
Alloh, diantarana nyaéta:
1.
Wali Istiqomah, nyaéta hiji jalma anu kaasup ‘Arif
Billah nu sikep jeung tingkah lacuna sapopoé saperti jalma bisaa (teu nyirikeun
bisa disebut nyumput buni di nu caang, nembrak bari teu katembong), tapi
kaistiqomahan dina ngajalankeun Agama (syaré'at) kalayan bener-bener, kawanina
teu bisa diragukeun, kapribadianana tuladaneun, wibawana kacida gede
pangaruhna, tur mampuh mimpin umat, tu
ku Alloh dipaparin karomah. Saluyu rejeung Dawuhan Alloh dina surat Yunus ayat
62:
إنا أولياء الله لا خوف ولا
هم يحزنون
“Saéstuna para kakasih Alloh téh teu pernah ngarasa sieun
reujeung ka gimir komo ngemu rasa kasusah”
2.
Wali Majdzub, nyaéta kaumuman golongan Wali
Majdzub-mah prilakuna beda jeung kabisaaan jalma-jalma ilaharna, ha lieu téh nu
disebut (Khoriqul ‘Adat) tapi hartina maranehna ngalakukeun hal-hal maksiyat
(kaluar tina syaré'at), sabab pikeun maranehna ku Alloh di jaga jeung diriksa
tina hal-hal nu ma’shiyyat (kaluar tina
syaré'at) téh. Ari hartina Majdzub,
nyaéta “ditarik”, yakni kawalian-na-na langsung dipaparin ku Alloh, pikeun
dirina sorangan.
Jadi bedana antarana du
kapangkatan wali nu di paparin ku Alloh téh, ari Wali Istiqomah-mah mampu
mingmin umat, tegesna kawalianana lain wungkul keur sorangan tapi ogé keur
ummat. Sedengkeun wali Majdzub-mah khusus keur diri sorangan wungkul.
Tah mungkin (bisa bener bisa
henteu) nu dimaksud “tarekat wali” didieu nyaéta tarekat atanapi ajaran para
wali istiqomah, golongan kawalian nu kahiji, da nilik kana kawalianana ogé geus
jelas, yén wali istiqomah-mah salian keur pribadi ogé bisa bari mampu mimpin
umat pikeun méré obor ka jalma/umat dina raraga ngadeukeutkeun diri ka Alloh
Ta’ala (nyatana Ibadah).
[16]
Dina kitab “Haqiqotul Ma’arif” karangan K.H. Siroj Al-‘Arif Billah nu
ditarjamahkeun ku Ust. Manshur Irsan, ngauningakeun masalah Jauhar Awwal,
nyéta: Jauhar Awwal téh bisa diebut ogé
(Alam Kabir) yakni Roh ‘Idhofy. Tegesna Alloh nalika bade ngawitan ngahias diri
(Alloh) (bersolek ceuk bahasa melayu-mah) atawa “Isyqil jalal” (nyipatakeun
nu disebut “Jauhar Awwal” atawa “Alam Kabir
atawa ‘Roh Idhofy” , nu hakékatnamah tina Qudrot (kakawasaan),
Irodah, ogé ka-tunggal-an Alloh s.w.t. Tegesna, sakabéh makhluk jeung alam
ciptaan Alloh saperti ayana ‘Arsy, Korsy, Lauhil-Mahfudz, Qolam, Langit, Bumi
katut eusina, surga jeung naraka, sarta
sakabéh panghunina, ogé sagala kaendhan saperti ayana matahari, bulan, bentang
jeung langit katut sakabéh ahlina kaasup manusa, malaekat, jin, syétan jeung perkara nu aya, éta kabeh kaluar bijil
tina “Roh Idhofy”, ku akibat beresihna ‘Nurulloh’ jeung Kasampurnaan-Na-na, tur
éta kabeh téh mangrupakeun cirri tina kaagungan Alloh Ta’ala, sakumaha kaunggel
dina Hadits Qudsy, nu hartosna: “Kami (saur Alloh) nyipakeun anjeun (hai Nur
Muhammad) pikeun ngawalatrakeun Kaagungan Kami (Alloh), jeung Kami (saur Alloh)
nyiptakeun sagala perkara nu aya, pikeun nuduhkeun bukti kaagungan anjeun
(Muhammad)”.
“Isyqi” didieu, miturut ahlul
isyarot, yén ngahias diri-Na (Alloh) éta lir ibarat rupa nu katingali dina kaca
eunteung, nya rupa éta pisan nu disebut ‘Ainul ‘Isyqi’ jeung éta pisan wujud-Na
Dzat nu muthlaq téh. Isyqulloh éta aya dua: nyaéta kahiji, “‘Isyqul Jalal”,
nyaéta sifatna Qodim tur éta pisan “Ainul Isyqi (kacida jelas ngahias diri-Na (Alloh) téh).
Jeung nu kadua “‘Isyqul Jamal”.nyaéta
sifatna henteu tetep dina Dzat-Na Alloh, éta pisan wujud-Na Dzat Alloh nu
muthlaq (tegesna wujudna sakabéh alam).
[17] Ayat ieu kalebet dina surat Al-Baqarah ayat
156, anu lengkepna nyaéta:
ألذين إذآاصابتهم مصيبة
قالوا إنا لله وإنا إليه راجعون (ألبقرة
: 156 ﴾
“Nyaéta jalma-jalma anu dina
mangsa katibanan musibah (maranehna) ngarucapkeu: ‘Saéstuna abdi sadaya téh
kagungan Alloh, sareng saéstuna abdi sadaya téh baris mulang ka Anjeun-Na”
(Innaa Lillaahi Wa Innaa Ilaihi Rooji’uun)”.
Konsép
“Innaa Lillaahi Wa Innaa Ilaihi Rooji’uun” ngeunaan manusa balik deui ka
Alloh nu asal ogé ti Alloh, maksduna yén papasten manusa maot pasti bakal
datang, sakumaha dawuhan dina Al-Qr’an surat Al-Mu’minun ayat 15-16:
ثم إنكم بعد ذلك لميتون ثم
إنكم يوم القيامة تبعثون (ألمؤمنون : 15-16 ﴾
“Tuluy sanggeus kitu (sanggeus
manusa diciptakeuntur hirup di alam dunya ieu), saéstuna maraneh kabeh bakal
paraeh, saéstun maraneh kabeh bakal dihudangkeun (ti alam kubur) dina poéan
akhirat”
sabab
ngarupakeun proses “perubahan”/”evolutif”, sabab saméméhna bentuk
material/wujud kasarna manusa téh teu aya. Manusa téh lain naon-naon, sakumaha
dawuhan Alloh dina Al-Qur’an Surat Maryam ayat 67:
أولا يذكر الإنسان أنا خلقنه من قبل ولم يك
شيئا (مريم
: 67)
“Jeung naha manusa téh teu
inget, yén saéstuna Kami (Alloh) geus nyiptakeun manéhna baheula, sok padahal
manéhna can ngabentuk naon-naon (can mangrupa naon-naon pisan)”.
Alloh
nyiptakeun manusa jeung kahirupanana. Sanggeus sacara material/wujud kasar
ngabentuk manusa. Manusa ngalaman proses “perubahan’, nu kahiji “Daurush-Shiba”
(mangsa keur orok), tuluy nu kadua“Dauruth-Thufuulah”
(mangsa keur budak) didieu bisa ogé disebut “Daurul Ghulam”,
nu katilu “Daurusy-Syabab” (mangsa rumaja atawa
pamuda), tuluy nu ka opat “Daurur-Rojulah” (mangsa
dewasa, jeung nu terakhir nu kalima “Daurusy-Syaikhukhoh”
(mangsa kolot-rempo) tuluy akhirna lemah sampé ka maotna. Hal ieu téh nu
disebut manusa ngalaman proses “evolutif” téa, tur ka keunaan ku siklus
“lemah-kuat-lemah” dina wujud manusa. Kitu ceuk Prof. Dr. Juhaya S. Praja dina
bukuna “Tafsir Hikmah” terbitan PT. Remaja Rosdakarya, Bandung.
Citakan kahiji taun 2000 kaca 191-94.
Lewih jelasna deui Prof. Dr. Juhaya S. Praja, ngajelentrekeun kalayan
nyutat Dawuhan Alloh dina Surat Al-Qur’an Ar-Ruum ayat 54:
ألله الذي خلقكم من ضعيف ثم
جعل من بعد ضعف قوة ثم جعل من بعد قوة ضعفا وشيبة يخلق ما يشاء وهو العليم القدير
(ألروم :94)
“Nya Alloh, nu ngayugakeun
maraneh tina nu lemah, tuluy Anjeun-Na (Alloh) nu ngajadikeun saba’da lemah téh
jadi kuat, tuluy ngajadikeun saba’da kuat téh rarempo jeung kolot. Nya
anjeun-Na ny ngajadikeun sagala anu ku Anjeun-Na di kersakeun, jeung nya
Anjeun-Na nu Maha Uninga tur Nu Maha Kawasa”.
Nya
didieu loba bukti nu kasaksi jeung katingali yén nu ditakdirkeun ku Alloh ogé
umur panjang tetep akhirnamah bakal ngalaman mangsa-mangsa kolot-rempo tur
lemah Sakumaha dawuhan Alloh dina Al-Qur’an Surat Yaasin ayat 68:
ومن نعمره ننكسه فى الخلق
أفلا يعقلون (يس :68 ﴾
“Jeung sing saha nu dipaparin
ku Kami (Alloh) umur panjang, maka kami bakal mulangkeun maranehna kana asal
kajadianana nyaéta lemah jeung kurang akal, naha maraneh teu malikir”
Manusa
ngaliwatan tahapan-tahapan dina kahirupan fisik-material nu tuluyna asup kana
rahim indung-indungna, terus ngalaman perubahan proses-prosesna satahap demi
satahap nu akhirna manéhna lahir ka alam dunya. Sanggeus lahir jeung hirup di
alam dunya ieu ogé manusa ngalaman mangpirang-pirang perubahan nu akhirna
manéhna balik ka geusan ngajadi kalawan di heularan ku Maot téa. Tur saba’dana
maot manusa bakal asup ka alam lain, yakni alam ma’khsyar nu saméméhna manusa
di “harirupkeun deui” nyatna dina ‘Yaumil Ba’ats’. Tur kajadian ieu téh moal
leupas hubunganana jeung bumi/taneuh nu ngarupakeun asal-usul manusa
diciptakeun. Sakumaha dawuhan Alloh dina
Al-Qur’an surat Al-A’raf ayat 25:
قال فيها تحيون وفيها تموتن
ومنها تخرجون (ألأعرف :25 ﴾
“Alloh ngadawuh: nya didinya
(bumi/taneuh) maraneh harirup, jeung didinya maraneh baris paraeh, jeung
didinya maraneh baris di kalurkeun.”
Dina kitab “Haqiqotul Ma’rifat”
deijelaskeun ngeunaan konsép “Innaa Lillahi wa Innaa Ilaihi Rooji’uun” yén anu
kaasup golongan ‘Al-Arif Billah nu sampurna, moal ngarasa yén dirina téh boga
Ma’rifat. Tapi ku nyaho kana Ma’rifat ogé éta sabenernamah milik Alloh s.w.t.
sabab, para ‘Arif Billah nu sampurna moal ningali salah sahiji perkara iwal ku
Alloh nu ngagerakkeun, sabab manéhna geus aya dina ka-fana-an, nu aya
wungkul ‘baqa-na (ka abadian) Alloh nu aya dina jero parasaanana. Maka kabeh
urusannana didadasaran ku Billah, Fillah, ‘Alalloh. ‘Indalloh, Ma’alloh,
Minalloh, dan Ilallooh. Jeung diri manéhna (Al-Arif Billah Al-Kamil)
mimitina asal ti Alloh jeng akhirna ogé bakal balik ka Alloh. Sahingga dzohir-na mibanda Akhlaq
kalayan Akhlaq Alloh, jeung bathinna ogé bathinna Alloh. Nu ngandung harti,
manéhna (Al-Arif Billah Al-Kamil) bisa mulangkeun sagala perkara ka Alloh
Ta’ala.
[18] Hal ieu luyu reujeung dawuhan
Alloh swt. Dina surat
[19] Tingali catétan No. 16
ngeunaan johar awwal téa.
[20] Tambihan: Dina kitab “Haqiqotul Ma’arif” karangan K.H.
Siroj Al-‘Arif Billah nu ditarjamahkeun ku Ust. Manshur Irsan. Ngauningakeun: Kanyahokeun
yén sakabéh makhluk saperti langit, bumi tujuh lapis, jeung eusina kabeh éta
sabenerna wujud-Na Alloh Ta’ala, geus haq, yaqin, teu perlu dimang-mangkeun
deui, sabab saéstuna sakabéh makhluk ibarat rupa nu katembong dna jero kaca
eunteung (kalangkang) sedengkeun Alloh éta nyata di luar kaca euteung (nu
ngaca). Alloh ‘Asyiq (nu ngeunteung/ngaca) , makhluk Ma’syuq (nu dijero kaca
eunteung). Nabi Muhammad s.a.w. tos ngadawuh, “Kanyahokeun yén satemennna Alloh
nalika acan ‘Isyiq (ngeunteung) zaman éta euweuh, tempat, luhur, handap. Kiwa.
Tengen, perumpamaan, paribasa/mitsal, kabeh ogé acan aya. Zaman ogé bisa
disebut zaman nu acan aya nanaon nu ay ukur Dzat Alloh, kosong molongpong lir
ibarat ‘galeuhna kangkung’. Hartina dina waktu harita (qobla ‘Isyiq) acan aya
naon-naon, nu aya wungkul wujud-Na Alloh, nyaéta ngarupa wujud Dhiya’ (caang
narawangan), beresih, jernih. Caangna teuya watesna, gumantung tanpa
ngagantung, hurung tanpa seuneu, tanpa sumbu, caang teu siga listrik.
Cindeknamah teu aya tandinganana. Kukituna éta nu disebut “Nurulloh” فما بقي بالذات فهو ضيائ
وما بقي بالصفات فهو نور
Tuluy alloh ‘isyq, lngsung
nyiptakeun Nur Muhammad kalayan Qudrot sareng irodah-Na. Hal ieu sakumaha nu
kaunggel dina Hadits Qudsy:
خلقتك لأجلي وخلقت الأشياء لأجلك
“Kami nyiptakeun anjeun (nur Muhammad). Tegesna, Kami (Alloh)
nyiptakeun anjeun pikeun ngawalatrakeun Kaagungan Kami. Jeung Kami nyiptakeun
sagala perkara pikeun ngawalatrakeun Kaagungan anjeun, kamulyaan, jeung
kasampurnaan anjeun. Sarta nembongkeun kakasih Kami nukami kacida mikacintana
(nyatana Nur Muhammad)”.
Kanyahokeun yén Alloh
nyiptakeun malaikat tina nur (cahaya) manusa jeung Alloh nyiptakeun mnusa tina
nur Muhammad. Nur Muhammad téh lir ibarat eunteung nalika wijudna tos sampurna,
tuluy Alloh ngadawuh “Kun Fayakuun” jadi anjeun (sakabéh alam) maka ala méta
ngawujud ibarat rupa nu katembong dina jero kaca eunteung. Rupa nu aya dijero
kaca euntueng éta pisan nu disebut roh idhofy. Didieu urang bisa ngabedakeun
antra nur Alloh jeung nur Muhammad. Ari Nur Alloh-mah ngajadi sikina kahirupan
ieu alam, sedengkeun nur Muhammad-mah jadi hirupna ieu alam sakabéh. Jadi nu
boga hirup téh Alloh, nu narima nyawa téh Alloh. Jadi, urang téh asal ti Alloh,
bakal balik deui ka Alloh. إنا لله وإنا إليه راجعون
[21] Tingali catétan no 12.
ngeunaan katerangan “Johar Awwal”.
[22]
Al-Qur’an surat Asy-Syuuro ayat 11 nu lengkepna ieu ayat, nyaéta:
فاطر السموات والأرض جعل لكم من أنفسكم أزواجا ومن الأنعام
أزواجايذرؤكم فيه ليس كمثله شيئ وهو السميع العليم (الشورى :11)
“Anjeuna (Alloh) nu ngadamel
langit jeung bumi, Anjeunna nu geus ngajadikeun jodo-jodo maraneh, jeung
Anjeuuna nu geus ngajadikeun ti bangsaning ingon-ingon sajodo-jodo deuih, tur
nya Anjeunna nu geus ngajadikeun rundayan maraneh dina kaayaan kitu, Henteu aya
sarpaning ogé anu saperti Anjeunna, jeung anjeunna nu Maha Ngadangu ogé Nu Maha
Uninga kana saban-saban perkara” .
Ngeunaan
ayat ليس كمثله شيئ ieu, Al-Wasithy dina
Kitab “At-Tahbir Fit-Tadzkir” karangan Abdul Karim Al-Qusyairy, cumarita: “Moal aya dzat nu sarupa reujeung
Dzat-Na (Alloh), tur teu aya perbuatan
nu sarupa reujeung Af’al-Na
(Alloh), ogé teu ay sifat nu sarupa reujeung sifat-Na (Alloh). iwal ti sarua
dina ngucapkeun lafadzna wungkul, Lamun geus dikanyahokeun kitu, maka hal éta
téh ka golong pasualan Tauhid”. Sabab Alloh-mahتبارك وتعالى hartina Nu Maha
Agung, Maha Suci, tina sifat kakurangan,
Kaberkahan nyaéta kamanfa’atan jeung tambahan nu kacida ngalimpah ruahna. Bisa
ogé diartikeun “kahadean nu loba tina sagala perkara”.
[23] Tingali catétan no. 11
ngeunaan “lathifatur-Robbaniyyah”
[24] Ngeunaan katerangan hal
“Tasydid Muhammad” nu nganggit acan mendakan katerangan anu pasti,
mudah-mudahan dina pedaran nu sanes, ngan didieu pribados ngauningakeun
katerangan nu sumpingna ti Syaikh Abu Hayyulloh Al-Marzuqy Al-Maliky:
إعلم
للحروف أسرار كثير لا يدركها إلامن اصطفى الله من عباده (جواهرالمامة)
“Kanyahokeun saestuna huruf eta mibnda rahasia-rahasia
nu kacida lobana, tur moal kabuki eta rusiah huruf oge bisa paham kana
jeuroanna eta huruf anging jalma-jalma nu dipilih ku Alloh di antara hamba-hamba-Na”
Dikalangan para ulama sufi loba diantarana nu ngaguar
ajaran tashawuf kalayan ngangge ‘ilustrasi’ atawa gambaran ku mangrupa huruf.
Sanajan hal eta teh teu ngajadikeun hiji rumusan nu bisa disebut atawa kaasup
dalil atawa nash. Tapi harti atawa maksud nu bisa ditangkep tina
rumusan-rumusan eta mere kapuasan keur maranehna nu ngambah sagara
ka-sufi-anana. Kajaba ti eta guaran-guaranna bener-bener mere kajelasan pikeun
ajaran-ajaran tashawuf.
Langkung-langkung
ti eta malah ahli hikmah-mah boga anggapan yen huruf jeung angka ngarupakeun
bagean nu teu bisa dipisahkeun jeung ditinggalkeun. Maranehna boga anggepan yen
huruf jeung angka mibanda kakuatan ‘magis’ oge ‘sugesti’ atawa pangaruh nu hese
dipaham ku akal biasa.
[25] Sakumaha dina catetan no. 3 yen Syékh
Ihsan Muhammad Dahlan Al-Jampisi Al- Kediri, dina kitabna:
“Sirojuth-Thoolibiin, syarah Minhajul ‘Abidin Ila Jannati Robbil ‘Alamiin”,
terbitan Musthafa Al-Baby Al-Halaby, Mesir, nu ngauningakeun:
وأما المعرفة فالمراد بها
أن يعرف أربعة أمور : يعرف نفسه ويعرف ربه ويعرف الدنيا والأخرة, فيعرف نفسه
بالعبودية والذل والإفتقار, ويعرف ربه بالسيادة والعظمة والإقتدار , ويعرف أيضا
بكونه غريبا فى هذاالعالم مسافر ا منه إلى دار الأخرة
(سراج الطالبين)
“Nu dimaksud ma’rifat téh
nyaéta opat perkara: 1) Wawuh/wanoh/apal ka diri pribadi; 2) Wawuh/wanoh/apal
ka Alloh Ta’ala; 3) jeung nu ka 4) Wawuh/wanoh/apal ka dunya jeung akherat. Nu
dimaksud wawuh/wanoh/apal ka diri pribadi téh nyaéta ku netepkeun sifat
ka-hambaan- (Ubudiyyah), nyatana ngarasa hina dipayuneun Alloh tur bari munajat
bari salawasna ngarasa butuh ka Alloh Ta’ala, kalayan ku Kamulyaan-Na-na,
Kaagungan-Na-na, ogé ku Kakawasaan-Na-na. Ogé wawuh/wanoh/apal ka diri pribadi
nu dimaksud didieu nyaéta ngaku bari rumasa yén diri téh asing di ieu alam
dunya téh, ngan ukur jadi musafir (nu keur ngalalana) di alam dunya pikeun nuju
ka alam akherat”.
1) Wawuh/wanoh/apal ka diri pribadi;
2) Wawuh/wanoh/apal ka Alloh Ta’ala;
3) Wawuh/wanoh/apal ka dunya;
4) Wawuh/wanoh/apal ka akherat.
Tur aya katerangan din kitab ‘Ad-Durrun-Nafis’ yen “nu
Hiji/tunggal aya di nu loba, nu loba aya di nu hij/tunggal” (Syuhuudul
Wahdah Fil-Katsiiroh, Wa Syuhuudul-Katsiiroh Fil-wahdah) ieu hal sami
sareng ucapanna Imam Al-‘Asyari (tokoh Ahlus-Sunah Wal-Jama’ah) nu
ngajeulaskeun yen “Wujudna (Alloh) eta nyata ayana dina nu Maujud (nu bentuk)”
(Al-Wujuudu ‘Aenul Maujuud).
Anapon maksud tina Ucapan “Nu Hiji/tunggal aya di nu
loba” (Syuhuudul Wahdah Fil-Katsiiroh), nyaeta maksudna taya kajaba
nalika urang ningali awak urang/raga urang ti luhurna sausap rambut tepi ka
handapna sahibas dampal, mulai tina panon jeung ningalna, ceuli jeung dengena,
baham jeung omongna, lisan jeung ucapna, irung jeung ambeuna, kulit jeung
rasana, leungeun jeung keupatna, suku jeung lengkahna, jeung sajabana nu aya
dina wujud urang, maka urang kudu timbul dina “Dhihin Pinasti”
atawa dina pikiran nu pasti, bari urang
ngayakeun tafakur kalayan imeut tur pasti pinuh konsentrasi, bakal aya
pertanyaan “timana datangna daya kakuatan ieu teh?” Tuluy ku urang nanya ka
diri urang, jeung jawab ku diri urang, tinangtu bakal kapanggih
jawabana “Yen satemenna ieu kabeh henteu bisa henteu tur pasti daya sareng
kakuatan nu dilakukeun ku diri jeung memang ayana di diri urang teh, eta taya
kajaba anging kakawasaan Alloh, anging wujud alloh nu maujud di diri urang.
Jadi neangan pangeran ulah jauh tina wujud, ulah anggang dina raga urang.
Geuningan lamun ditafakuranmah kakawasana Alloh teh ngawujud ngabukti ayana
dina diri urang. Tegesna urang teh minangka bukti yen Alloh wujud, yen Alloh
teh aya. Pon kitu keneh sagala makhluk nu kumelit di alam dunya eta sadayana
minangka bukti yen Alloh teh wujud.
Anapon ucapan yen “nu loba teh aya din u tunggal” (Syuhuudul-Katsiiroh
Fil-wahdah) nyaeta maksudna taya kajaba yen ieu sagala nu aya mangrupakeun
dadamelan Manten-Na Alloh ‘Azza Wajalla, sabab moal aya loba lamun teu aya nu
saeutik, saeutik didieu ngandung harti nu ngajadikeun, da samemeh aya kecap
jadi Alloh-mah tos jadi, jadina ku nyalira teu aya nu ngajadikeun, jadi
Alloh-mah teu ka keunaan sabab akibat. Tur ayana Alloh eta aya ku nyalira,
samemeh aya kecap aya Alloh-mah parantos aya. Jadi nu loba aya di nu tunggal
hartosna, Alloh nu ngajadikeun nu loba tur Alloh nu nyababkeun ngajadina nu
loba (nyatana Makhluk tea).
[26]
Alqur’an Surat Qoof ayat 16, nu lengkepna éta ayat, nyaéta:
ولقد
خلقناالإنسان ونعلم ما توسوس به نفسه ونحن أقرب من حبل الوريد ﴿ ق : 16﴾
“Jeung saéstuna kami geus
ngayugakeun manusa jeung kami uninga kana saniskara anu diharewoskeun dina
haténa, lantaran kami leuwih deukeut ka manéhna batan urat beuheungna”.
Para ‘Arif Billah Ahlu al-Sirri nyarios: yén Alloh
téh kalebet karabat ma’nawi, nya Manten-na nu jauh taya watesna jauhna téh
jeung deukeut leuwh deukeut batan urat beuheung. Di sebutkeun deukeut teu bisa
antel sareng Manten-Na, disebut jauh tapi urang sadaya moal bisa leupas tina
panalingaan Manten-na. Tegesna yén Alloh téh deukeut, salawasna Alloh ningali,
teu aya hiji perkara ogé anu luput tina pangawasan Alloh. ti mimiti kereteging
manah nepikeun prakna milampah Alloh Maha Uninga. Alloh uninga kana sagala anu
ka asup rahasia ogé sagala anu nyumput, sumawonna anu atra pertela tur jelas
wujudnamah. Ku kitna urang salaku Mu’min
kudu yaqin yén teuaya hiji ogé boh di lautan atanapi didaratan nu bisa nyumput
nyambuni tina paningali Alloh, salawasna Alloh ningali, ngan urang wungkul nu
teu bisa ningali sakumaha dawuhan Alloh dina Al-Qur’an Surat Al-Waqi’ah ayat
85:
ونحن
أقرب إليه منكم ولكن لا تبصرون ﴿ الواقعة
: 85﴾
“Sarta kami leuwih deukeut ka
manéhna batan maraneh, tapi henteu katenjo ku maraneh”
Kukitna para arif
Billah ngawanti-wanti ka urang sadayana, kalayan cariosanna: “Yeuh kanyahokeun
yén Alloh téh salawasna marengan dimana
baé aranjeun ayana “Walloohu Ma’akum Ainamaa Kuntum”. Mantenna nu Maha Kawasa
kana saniskara nu aya, “Lahul Hukmu Wa Ilaihi Turja’uun” (Jeung keur Mantenna
sagala Kaputusan museurna, jeung ngan ka Mantenna maraneh bakal dipulangkeun).
Tur Alloh ngalimpudan kaayaan maraneh kabeh, hartina lir ibarat tembusna
Maushuf (nu disifatan) ku sifat-na, jeung lir ibarat ngahijina sagara jeung
ombakna nu sama sakali teu bisa dipisahkeun. Saumpama bisa dipisahkeun, maka
anjeun-Na (Alloh) lain deui Dzat nu ngalimpudan kana kaayaan. Sok padahal tadi
téa apanan teu aya sajeungkal ogé ka ayaan urang ieu nu teu leupas tina
panalingaan Alloh”.
Ahlul
Haq parantos nyarios: “yén hamba téh lir ibarat lauk, Alloh lir ibarat lautna,
lauk nu aya di jero laut teu bisa nanaon iwal sagara nu jadi isyarat, yén Alloh
éta nu ngalimpudan sagala Alam”.
Kanjeng
Nabi Muhammad s.a.w. ngadawuh: “Iman ka Alloh nu paling utama nyaéta anjeun
nyaho/apal yén Alloh éta salawasna marengan anjeun kabeh”.
Hal ieu
téh sabab Alloh salawasna ningali naon-naon nu diamalkeun ku aranjeun kabeh
“Wallohu Bimaa Ta’maluuna Bashiir”. Kukituna yakinkeun kalawan bener-bener yén
aranjeun kabeh téh hamo bisa leupas tina panalingaan Alloh. Kanyahokeun yén
Alloh mungkus/ngalimpudan sagala nu aya, termasuk maraneh kabeh. “Walloohu
‘Alaa Kulli Syaiin Muhiith”.
Ahli
Ma’rifat nu sampurna geus nyarios: “Kanyahokeun yén Alloh téh ngalimpudan dan
salawasna marengan di sakabéh tingkah paripolah maraneh di dunya tug dugi ka
akherat.
[27]
Sanes Hadits tapi ayat AlQur’an Surat Al-isra’ ayat 70:
ولقد كرمنا بني آدم وحملناهم فى البر والبحر ورزقناهم من الطيبات
وفضلناهم على كثير ممن خلقناتفضيلا
﴿ ألإسراء : 70﴾
“Jeung saenyana kami geus
ngamulyakeun turunan Adam, sarta kami geus maparin tutumpakan di darat sarta di
laut, pon kitu deui kami geus maparin rejeki ka maranehna tina rupa-rupa
kadaharan anu harade; Jeung kami geus munjulkeun maranehna kalawan pohara
punjulna batan makhluk-makhluk liana anu ku kami diyugakeun”.
Ngeunaan ayat ieu, Imam Al-Ghozali dina kitabna: “al-Hikmatu
fi Makhluqatillah Azza wa Jalla” terbitan Mushtafa Al-Halabi, Mesir,
Taun 1352 H.– 1934 M. Dialih
bahasakeun ku Abdulloh Alkaf, kalayan judul Indondesiana: “Hikmah
Penciptaan Makhluk, Imam Al-Ghazali”,
Terbitan Pustaka, Bandung. Citakan kahiji, Taun 1407 H./1986 M.
Kaca 58, ngajeulaskeun kieu:
Sawaréh
tina kamulyaan anu paling utama, nu dipaparinkeun ka manusa, nyaéta diberena
manusa akal, kalayan akal éta manusa mampuh nginget-nginget kahadean, malahan kalayan
akal éta manusa bisa di sajajarkeun
jeung para malaikat, sahingga manusa bisa ma’rifat ka nu
nyiptakeunnana nyatana Alloh Ta’ala, ku cara nafakuran sakabéh
makhluk-makhluk nu diciptakeun ku Alloh s.w.t. tur ngagunakeun mangpirang-pirang
dalil-dalil (katerangan-katerangan) nu bisa nganyahokeun kana Sifat Alloh
Ta’ala. Sarta kalayan cara nafakuran ngeunaan kaayaan dirina manusa
sorangan. Hal ieu téh saluyu reujeung
dawuhan Alloh dina surat Al-Qur’an
Adz-Dzariyat, ayat 21:
وفى
أنفسكم أفلا تبصرون
“Pon kitu deui dina diri maraneh nya naha maraneh teu nitenan ?” .
Dumasar
kana ieu ayat, Imam Al-Ghazali ngajelaskeun deui, prak
titenan ngeunaan manusa jeung dirina, ogé
prak tafakuran ngeunaan akal nu mangrupakeun amanat/titpan ti Alloh s.w.t. ka diri manusa. Dimana akal éta dipastikeun ayana. Tapi, ka
teu mampuhna manusa pikeun méré sifat-na anu mangrupakeun bukti jeung
tanda-tanda kaagungan nu nuduhkeun bukti ayana Dzat Nu Maha Nyiptakeun, nu Maha
ngatur, ogé nu Maha Ngabentuk/Nyiptakeun. Pon kitu keneh akal nu aya dina diri
manusa, nu mangrupakeun alat pikeun migawe hiji perkara, pikeun nyaluyuan
katangtuan sarta ngaturna dina jero haté. Ku sabab hal ieu pisan, yén manusa
téh satemenna dijadikeun salaku makhluk nu mulia. Sabab, dina diri manusa sorangan
tos diciptakeun sagala perkara nu ngandung faedah.
[28]
Al-Qur’an Surat At-Tiin Ayat 4. nu lengkepna kieu: لقد خلقنا الإنسان فى أحسن تقويم “Saéstuna
Kami (Alloh) ngajadikeun manusa téh dina rupa jeung wujud anu sahade-hadena”.
Maksudna, yén Nu Maha Agung Alloh s.w.t. maha Nyiptakeun nu parantos nyiptakeun
manusa ku wujud
tangtungan nu hade,
sareng rupa nu sahade-hadena, langkung ti makhluq sanesna, diantarana:
nangtungna ajeg, leumpangna nya kitu
keneh, oge henteu kawas sasatoan. Jadi, kacida salahna lamun aya paham yen manusa the
asalna tina sato. Ngan memang ari sifat kasatoannaamah sok pirajeuneun ngancik
dina diri manusa, sabab terkadang manusa lampahna leuwih jahat tibatan sato.
Tapi, ari asalnamah tetep lain tina sato.
[29]
Miturut K.H. Haderani H.N., dina Bukuna: “ILMU KETUHANAN, Ma’rifat,
Musyahadah, Mukasyafah, Mahabbah (4 M)”. Terbitan C.V. Amin, Surabaya.
Tt. Kaca 10:
yén
keterangan من عرف
نفسه فقد عرف ربه miturut sapalih ulama yén redaksi katerangan ieu
lain Hadits. Tapi dina kitab “Kasyful Khaafa wa Muzilul Ilbas”nu di
karang ku Mahyudin Ibn ‘Araby dijelaskeun lamun Hadits من عرف
نفسه فقد عرف ربه teu
ditarima sacara kaélmu para ahli haditsmiturt hukum riwayat sareng diroyat,
tapi bisa ditarima dina segi “kasyaf”-mah. Hal ieu saluyu reujeung hadits nu
diriwayatkeun ku Imam Bukhari sareng Imam Muslim: عرف الناس من عرف لنفسه atawa ayat : وفي آنفسكم أفلا تبصرون
Didieu
dijelaskeun yén yén diri urang téh pinuh ku kategantungan (ngabutuhkeun bantuan
seje), salian ti éta ogé urang téh pinuh ku kakurangan, lemah, Fana (keuna
kurusak) dibandingkeun sareng Alloh. nu Maha Kawasa, Maha Agung, Maha langgeng,
sarta nu mibanda sakabéh sifat-sifat kasampurnaan, teu aya saurang ogé nu bisa
tur mampuh mikanyaho dina harti nu hakiki. Sahingga Dzin Nun Al-Mishry nyarios:
“Kula apal/nyaho ka Pangéran kaula (nyatana Alloh) kalayan Pangéran kaula
(nyatana Alloh)”. Sahingga para ‘arif billah mibanda kayakinan yén sing saha
jalmana nu bener-bener leumpang di jalan Alloh (nyuprih élmu ma’rifat) maka
manéhna li ibarat jarum jeung gulungan wesi kuning (maghnet).
[30] Ieu ayat Al-Qur’an Surat
Al-Isra’ Ayat 4:
إقرأ
كتابك كفى بنفسك اليوم عليك حسيبا
“Pek baca
kitab manéh, cukup diri manéh sorangan wae dina poé ieu mah anu ngahisab diri
manéh teh”
Kitab
didieu miturut sapalih ahli tafsirmah kitab-kitab (catetan) amal manusa nalika
hirup di alam dunya, jadi kitab hasil perbuatan manusa nalika keur hirup.
Wallohu A’lam Bish-Showab.
[32] Para arif Billah
ngawanti-wanti ka urang sadayana, kalayan cariosanna: “Yeuh kanyahokeun yén
Alloh téh salawasna marengan dimana baé aranjeun ayana “Walloohu Ma’akum Ainamaa
Kuntum”. Mantenna nu Maha Kawasa kana saniskara nu aya, “Lahul Hukmu Wa Ilaihi
Turja’uun” (Jeung keur Mantenna sagala Kaputusan museurna, jeung ngan ka
Mantenna maraneh bakal dipulangkeun). Tur Alloh ngalimpudan kaayaan maraneh
kabeh, hartina lir ibarat tembusna Maushuf (nu disifatan) ku sifat-na, jeung
lir ibarat ngahijina sagara jeung ombakna nu sama sakali teu bisa dipisahkeun.
Saumpama bisa dipisahkeun, maka anjeun-Na (Alloh) lain deui Dzat nu ngalimpudan
kana kaayaan. Sok padahal tadi téa apanan teu aya sajeungkal ogé ka ayaan urang
ieu nu teu leupas tina panalingaan Alloh”.
Ahlul
Haq parantos nyarios: “yén hamba téh lir ibarat lauk, Alloh lir ibarat lautna,
lauk nu aya di jero laut teu bisa nanaon iwal sagara nu jadi isyarat, yén Alloh
éta nu ngalimpudan sagala Alam”.
Kanjeng
Nabi Muhammad s.a.w. ngadawuh: “Iman ka Alloh nu paling utama nyaéta anjeun
nyaho/apal yén Alloh éta salawasna marengan anjeun kabeh”.
Hal
ieu téh sabab Alloh salawasna ningali naon-naon nu diamalkeun ku aranjeun kabeh
“Wallohu Bimaa Ta’maluuna Bashiir”. Kukituna yakinkeun kalawan bener-bener yén
aranjeun kabeh téh hamo bisa leupas tina panalingaan Alloh. Kanyahokeun yén
Alloh mungkus/ngalimpudan sagala nu aya, termasuk maraneh kabeh. “Walloohu ‘Alaa
Kulli Syaiin Muhiith”.
Ahli
Ma’rifat nu sampurna geus nyarios: “Kanyahokeun yén Alloh téh ngalimpudan jeung
salawasna marengan maraneh dina sakabéh tingkah paripolah maraneh di dunya tug
dugi ka akherat “.
[33] Iman téh mangrupakeun diantara
prinsip ti kalangan Ahlus-Sunnah wal-Jama’ah, Iman miturut bahasa hartina
Percaya. Sedengkeun mungguh istilahmah
nyaéta diikrarkeun ku lisan “Iqrooru Bil-lisaan”, ngabenerkeun ku haté
“Wat-Tashdiiqu Bil-Qolbi” jeung ngalakukeun/dibuktikeun ku pagawean anggota
badan “Wal-Af’aalu Bil-Arkaan”.
Iman
didieu nu jadi patokan nyaéta nu genep rukun téa, yakni 1) iman ka Alloh; 2)
iman ka para Malaikat Alloh; 3) iman ka Kitab-kitab Alloh; 4) iman ka
Rosul-rosul Alloh; 5) iman ka Poé Akhir jeung 6) iman ka taqdir boh anu hade
atawa nu goreng.
Iman
ka Alloh hartina ngaikrarkeun ku tilu tauhid tur bari ngamalkeunana, yakni
1.
Tauhid Rububiyyah, nyaéta nauhidkeun sagala rupa
nu dipidamel ku Alloh, boh nyiptakeun, maparin rizki, ngahirupkeun jeung
ngamaotkeun. Tur nya manten-na (Alloh) Raja jeung Pangawasa kana saniskara nu
aya.
2.
Tauhid Uluuhiyyah, nyaéta nunggalkeun Alloh
ngaliwatan sagala pagawean hamba nu ku cara éta maranehna bisa ngadeukeutkeun
diri maranehna ka Alloh s.w.t. mun hal éta teh disyaré'atkeun ku Manten-Na,
saperti halna ngadu’a, sieun, roja’ (miharep), mahabbah (micinta), isti’anah
(menta tulung), istighotsah (menta bantuan), isti’adzah (menta panyalindungan),
sholat, shoum (puasa), ngalaksanakeun Haji, infaq di jalan Alloh, nadzar
(jangji), peupeuncitan (dzabh), jeung sajaba ti éta, sarta sagala hal naon baé
ogé nu diyare’atkeun tur iparentah ku Alloh kalayan henteu midua (musyrik) ka
Manten-Na ku naon baé ogé.
3.
Tauhid Al-Asma’ wash-Shifaat, nyaéta netepkeun
naon-naon nu ku Alloh jeung nu Rosul-Na geus ditetepkeun ka diri-Na (Alloh) boh
nu kaitannana jeung Asma-Asma (aran-aran) Alloh ogé sifat-sifat Alloh s.w.t.
tur bari nyucikeunnana tina mangpirang-pirang ‘aibdan kakurangan sakumaha nu
geus disucikeun ku Alloh jeung Rosul-Na. Tur kaneh hal ieu teh dilakukeun bari
diyakinan dina qolbu, tanpa ngalakukeun perumpamaan (tamtsil), tanpa tasybih
(nu nyarupaan), Tahrif (penyimpangan, ta’thil (pangecualian) jeung ta’wil
(tebak-tebakan).
Anapon
iman téh bentuk ikrar, kayakinan, jeung praktek/pagawean. Hartina bisa nambah
ku kata’atan jeung ngurangan kana kama’shiyatan, lamun iman wngkul ku pangakuan
jeung pagawean tanpa kayakinan, éta kagolong iman-na jalma Munafek. Ogé
lamun iman-na wungkul ku ma’rifat (nyaho) tur bari ngayakinkeun tanpa ayana
ikrar pagakuan jeung amaliyah ibadah, ieu kaasup kaimanan jalma-jalma kafir nu
nolak kana bebenaran.
[34] Tingali catétan no. 3
[35] Dina kitab “Haqiqotul
Ma’rifah” ألإنسان سري وأنا سره
ومحبوبه kitu redaksina, nu maksudna nyaeta: “Manusa eta rusiah Kami
(Alloh) jeung Kami ngajadikeun rusiah-na (manusa) jeung nu dipikacinta-na
(manusa)”. Tegesna yen ciptaan Alloh ieu (manusa) sabenerna kanyataan-Na
(Kabuktian-Na) ayana Alloh ku anjeun nu geus kacida jelasna. Sifat-Na Alloh
hamo aya nu nyamian sahiji perkara oge, jeung ayana (maujudna) sifat-Na Alloh
eta maujud/katingali dina sakabeh perkara nu maujud nu janten hasil ciptaan
Manten-Na. Sifat Ilahy ieu lain Dzat-Na Alloh, tapii sifat eta
teu bisa dipisahkeun jeung Dzat-Na. Dina ha lieu timbul kabingungan pikeun
jalma nu nyuprih elmu Ma’rifat, tapi justru ku kabingungan eta nu disebut
“’Adaamu Idroku fahuwa idrok”
)ku teu ayana pamanggih maka eta jalan pikeun
manggihan”. Tur kabingungan eta nu disebut Ma’rifat Billah, sakumaha Nabi
Muhammad s.a.w. diwaktu munajat anjeunna ngadu’a Ka Alloh: “Allohumma Zidnii
Tahayyuron” (ya Alloh tambihkeun abdi kabingungan”.
[36] Kirang
jelas seratan naskahna.
[37]
Kahadean (Kamus Basa Sunda)
..:: kanggo terasana tiasa ngadongkapan ka garut turunan silsilah mama kahfi::..
Post a Comment